اثر بخشی آموزش تنظیم هیجان بر ذهن آگاهی و ولع مصرف سربازان با اختلال مصرف مواد افیونی

نویسندگان

1 دانشگاه علامه طباطبایی

2 دانشگاه فرهنگیان

3 دانشگاه شهید باهنر کرمان

چکیده

مقدمه: با توجه به اینکه جوانان آسیب پذیرترین قشر در مقابل اختلال‌های مصرف مواد شناخته می‌شوند، بنابراین شناسایی موقعیتهایی که در فرایند پیشگیری و درمان آنها نقش دارد، ضرورت پیدا می‌کند. یکی از موقعیت‌هایی که اکثر جوانان قشر مذکر جامعه در آن قرار می‌گیرند خدمت سربازی است. پژوهش حاضر با هدف تعیین اثر بخشی آموزش تنظیم هیجان مبتنی بر مدل گراس در ذهن‌آگاهی و ولع مصرف‌ سربازان با اختلال مصرف مواد افیونی انجام شده است. روش‌: پژوهش از نوع نیمه آزمایشی است که در قالب یک طرح پیشآزمون- پس‌آزمون با گروه گواه و دوره پپگیری انجام شده است. جامعه آماری را کلیه سربازان با اختلال مصرف مواد افیونی تشکیل میدهد که در درمانگاه یک واحد نظامی تحت درمان نگهدارنده متادون قرار داشتند. نمونه مورد مطالعه نیز شامل40 نفر از سربازانی بودند که از بین افراد در دسترس انتخاب و به صورت تصادفی در دو گروه آزمایش و گواه گمارده شدند. پس از تفکیک گروه‌ها، افراد مورد مطالعه به پرسشنامه‌های پنج عاملی ذهن‌آگاهی و عقاید ولع‌مصرف در طول سه دوره‌ پیش آزمون، پس آزمون و پیگیری پاسخ دادند؛ همچنین گروه آزمایش به مدت 9 جلسه‌ 90 دقیقه‌ای آموزش تنظیم هیجان مبتنی بر مدل گراس را دریافت کردند. داده‌ها با استفاده از آزمون آماری تحلیل واریانس مختلط مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت.نتایج: نتایج حاصل از تحلیل بیانگر آن است که آموزش تنظیم هیجان در افزایش ذهن آگاهی(p

کلیدواژه‌ها

مراجع

  1. -انجمن روانپزشکی آمریکا. (2013). راهنمای تشخیصی و آماری اختلالات روانی ویراست پنجم (DSM-5). (ترجمه: سید محمدی، یحیی). (1393). تهران: نشر روان آریانا کیا، المیرا. حسنی، جعفر . (1393). تکانشگری و راهبردهای تنظیم شناختی هیجان در بیماران مبتلا به اختلالات دوقطبی و افسردگی اساسی. فصلنامه تازههای علوم شناختی، سال16 (2)، 1-10.
  2. -اسماعیلی نسب، مریم. اندامی خشک، علیرضا. آزرمی، هاله. ثمررخی، امیر. (1393). نقش پیشبینی کنندگی دشواری در تنظیم و تحمل پریشانی در اعتیاد پذیری دانشجویان .فصلنامه اعتیاد پژوهی سوءمصرف مواد، 8 (29)، 50- 63.
  3. -ابوالقاسمی، عباس. اله قلی‌لو، کلثوم. نریمانی، محمد. زاهد، عادل. (1389). راهبردهای تنظیم هیجان در سوء مصرف کنندگان با واکنش پذیری بالا وپایین. مجله دانشگاه علوم پزشکی گیلان، 20 (77)، 15- 22.
  4. -احمدی،خدابخش.کرمبخش، علیرضا. مهرآزمای، علیرضا. ثالثی، محمود. نجفی‌منشی، زهرا .(1392). بررسی الگوی سوءمصرف مواد درسربازان. مجله طب نظامی،15 (4)، 243-235.
  5. -اعظمی، یوسف. سهرابی، فرامرز. برجعلی، احمد. چوپان، حامد. (1392). آموزش تنظیم هیجان مبتنی بر مدل گراس بر کاهش تکانشگری در افراد وابسته به مواد مخدر. فصلنامه اعتیاد پژوهی سوءمصرف مواد، 8 (30)، 127-141.
  6. -آقایوسفی، علیرضا. اورکی، محمد. زارع، مریم. ایمانی، سعید. (1392). ذهن آگاهی و اعتیاد: اثربخشی ذهن آگاهی بر کاهش استرس، اضطراب و افسردگی در سومصرف کنندگان مواد. فصلنامه اندیشه و رفتار روان شناسی بالینی، 7 (27).
  7. -اعظمی، یوسف. سهرابی، فرامرز. برجعلی، احمد. چوپان، حامد. (1391). آموزش تنظیم هیجان مبتنی بر مدل گراس بر کاهش خشم در افراد وابسته به مواد مخدر. فصنامه فرهنگ مشاوره و روان درمانی، 4 (16)، 53-68.
  8. -اعظمی، یوسف(1392). اثر بخشی آموزش تنظیم هیجان مبتنی یر مدل فرایند گراس بر کاهش خشم و تکانشگری در افراد وابسته به مواد مخدر، پایان نامه کارشناسی ارشد روانشناسی؛ دانشکده روانشناسی و علوم تربیتی، دانشگاه علامه طباطبایی.
  9. -اسماعیلی، لیلا؛ آقایی، اصغر؛ عابدی، محمدرضا؛ اسماعیلی، مریم. (1391). اثر بخشی آموزش تنظیم هیجان بر سلامت روان دختران مصروع. مجله اندیشه ورفتار در
  10. روانشناسی بالینی، 5 (20)، 31-42.
  11. -بیرامی، منصور. موحدی، یزدان. میناشیری، عبدالخالق .(1392). مقایسه تنظیم شناختی هیجان در دانشجویان سیگاری وغیرسیگاری. مجله دانشگاه علوم پزشکی مازندران. 23 (109)، 156-163.
  12. -بیرامی، منصور؛ هاشمی، تورج؛ بخشی پور، عباس؛ محمودعلیلو، مجید؛ اقبالی، علی. (1393). مقایسه تاثیر دو روش آموزش تنظیم هیجان و شناخت درمانی مبتنی بر ذهن آگاهی، بر پریشانی روانشناختی و راهبردهای شناختی تنظیم‌هیجان مادران کودکان عقب-مانده ذهنی. فصلنامه پژوهش های نوین روانشناختی، 9 (33)، 43-61.
  13. -بابایی، زهرا؛ حسنی، جعفر؛ محمدخانی، شهرام. (1392). تاثیر آموزش مهارت نظم جویی هیجان مبتنی بر رفتار درمانی دیالکتیک در وسوسه‌ افراد مبتلا به سوء مصرف مواد: مطالعه تک آزمودنی. مجله روانشناسی بالینی، 4 (3)، 33-41
  14. -بشرپور، سجاد؛ عباسی، آزاده. (1393). رابطه بین تحمل آشفتگی و اضطراب منفی و مثبت با شدت وابستگی و ولع‌مصرف در افراد وابسته به مواد. تحقیقات علوم رفتاری، 12 (1)، 92-102.
  15. -پورسید موسایی، سیده فاطمه؛ موسوی، سید ولی ا...؛ کافی، سید موسی. (1391). مقایسه و رابطه بین استرس با ولع‌مصرف در وابستگان به مواد افیونی. فصلنامه اعتیاد پژوهی سوء مصرف مواد، 6 (24)، 9-26.
  16. -جلالوند، محمد؛ محمدی، نوراله؛ ملازاده، جواد. (1393). اثر بخشی مهارت‌های تنظیم هیجان مبتنی بر مدل فرایند گراس بر وسوسه و سوگیری توجه در افراد وابسته به مواد مخدر. فصلنامه پژوهش در سلامت روانشناختی، 8 (2)، 1- 11.
  17. -حامدی، علی. شهیدی، شهریار. خادمی، علی. (1392). اثر ذهن‌آگاهی و مشاوره کاهش آسیب بر پیشگیری از عود مجدد مصرف مواد مخدر. فصلنامه اعتیاد پژوهی سوء مصرف مواد، 7 (28)، 101-118.
  18. - حاجی‌امینی، زهرا؛ زمانی، محمد؛ فتحی‌آشتیانی، علی؛ عبادی، عباس؛ خمسه، فریال؛ قریشی، حمید. (1389). عوامل شناختی مرتبط با واکنش‌های هیجانی سربازان. مجله طب نظامی، 12 (4)، 211-216.
  19. -رحمانیان، مهدیه. میرجعفری، احمد. حسنی، جعفر. (1385). رابطه وسوسه مصرف مواد و سوگیری توجه: مقایسه افراد وابسته به مواد افیونی ، مبتلا به عود و ترک کرده. مجله روانپزشکی و روانشناسی بالینی ایران، 46 (216).
  20. -عیسی زادگان، علی؛ میکائیلی منیع، فرزانه؛ قادرپور، سیران؛ شیخی، سیامک؛ کارگر، بهروز. (1393). ثربخشی آموزش راهبردهای تنظیم شناختی هیجان توام با درمان متادون. بر بهبود کیفیت زندگی مردان با سوءمصرف مواد. مجله پزشکی ارومیه، 5 (113)، 425-434.
  21. - فرنام، علی. برجعلی، احمد. سهرابی، فرامرز. فلسفی نژاد، محمدرضا.(1393). اثر بخشی مدل پیشگیری از بازگشت بر پایه ذهن آگاهی (MBRP) در پیشگیری از بازگشت و افزایش مهارت های مقابله ای در افراد وابسته به مواد افیونی. فصلنامه مطالعات روانشناسی بالینی،4 (16).
  22. - قائدنیای جهرمی، علی؛ حسنی، جعفر؛ نوری، ربابه؛ فرمانی‌شهررضا، شیوا. (1393). اثر بخشی آموزش گروهی راهبردهای نظم جویی فرایندی هیجان در مقابله شناختی افراد مبتلا به سوء مصرف مواد. فصلنامه اعتیاد پژوهی سوءمصرف مواد، سال هشتم (31)، 71-90.
  23. - قائدنیای جهرمی، علی. (1392). اثر بخشی آموزش نظم جویی فرایندی هیجان بر اساس مدل گروس در مقابله شناختی، وسوسه، زودانگیختگی و طرحواره‌های هیجانی افراد مبتلا به سوءمصرف مواد: مطالعه تک آزمودنی، پایان نامه کارشناسی ارشد روانشناسی بالینی، دانشگاه خوارزمی.
  24. -کاظمیان،سمیه.(1393).اثربخشی روش درمان شناختی مبتنی بر ذهن آگاهی بر میزان سلامت عمومی معتادان خود درمانجو. مجله پژوهش های علوم شناختی و رفتاری، 6، 181-192.
  25. -کیانی، احمدرضا؛ قاسمی، نظام الدین؛ پورعباس، علی. (1393). مقایسه اثربخشی روان درمانی گروهی مبتنی بر پذیرش و تعهد و ذهن آگاهی بر میزان ولع مصرف و تنظیم شناختی هیجان در مصرف کنندگان شیشه. فصلنامه اعتیاد پژوهی سوء مصرف مواد ، 6 (24)، 27-36.
  26. - ماردپور، علیرضا؛ نجفی، محمود؛ امیری، فرنگیس. (1393). اثربخشی پیشگیری از عود مبتنی بر ذهن آگاهی درپیشگیری از عود، ولع مصرف و خودکنترلی در افراد وابسته به مواد افیونی. فصلنامه اعتیاد پژوهی سوء مصرف مواد، 7 (28)، 87-104.
  27. - محتشم امیری، زهرا. میرزمانی، شهرام. رضوانی، محمود.(1384). تعیین الگوی مصرف سیگار در سربازان نیروی نظامی انتظامی استان گیلان. مجله طب نظامی، 7 (3)، 198-193.
  28. - محمدخانی، شهرام؛ صادقی، نگار؛ فرزاد، ولی الله. (1390). مدل روابط علی هیجان منفی، باورهای مرکزی، باورهای مرتبط با مواد، عقاید وسوسه انگیز و تنظیم هیجان با بازگشت به مصرف مواد. فصلنامه پژوهش‌های نوین روانشناختی، 6 (23)، 159-184.
  29. - معصومی نومندان، سید سعیده؛ حسنی، جعفر؛ حاتمی، محمد. (1393). نقش طرحواره‌های هیجانی در وسوسه سوء مصرف مواد. مجله علوم رفتاری، 8 (2)، 131-136.
  30. - معلمی، صدیقه. بابایی، سمانه.حسین‌زاده، خیراله. (1391). بررسی میزان تنظیم هیجانی سربازان سوءمصرف‌کننده مواد و وضعیت مصرف مواد در پادگان. چکیده مقالات دومین همایش اعتیاد و آسیب های روانی و اجتماعی، دانشگاه خوارزمی، فروردین91.
  31. -مکری،آذرخش.اختیاری،حامد.عدالتی،هانیه. گنجگاهی، حبیب.نادری،پریسا.(1387).ارتباط شاخص های تکانشگری و رفتارهای مخاطره جویانه با شدت ولع مصرف در گروههای مختلف معتادان به مواد افیونی. مجله روانپزشکی و روانشناسی بالینی ایران، 14(3)، 268-258.
  32. -موسوی مدنی، نوشین؛ آتش‌پور، سید حسن؛ مولوی، حسین. (1390). تاثیر آموزش روش ذهن گاهی بر میزان علائم اختلال وسواس –اجبار در زنان شهر اصفهان. یافته‌های نو در روان‌شناسی، 55-69.
  33. -میراحمدی‌‌زاده، علی‌رضا. نقشواریان، مجتبی. مقدمی، محسن. همتی، عبدالرسول. پارساپور، رکسانا.(1389). تاثیر آموزش پیشگیری از سوءمصرف مواد بر آگاهی و نگرش سربازان. مجله طب نظامی، 12 (1)، 37-33.
  34. - نادری، یزدان؛ حسنی، جعفر؛ تقی‌زاده، مریم؛ رمضانزاده، فاطمه. (1393). کارآمدی کاهش استرس مبتنی بر ذهن‌اگاهی در راهبردهای نظم جویی شناختی هیجان زنان مبتلا به افسردگی اساسی. مجله دانشگاه علوم پزشکی مازندران، 24 (122)، 53-63.
  35. - نیکبخت، محمد؛ امیرآبادی، بهاره؛ علی بیگی؛ ندا، حسین کیامینی، محمد؛ رمضانی، عباس. (1393). ارتباط بین نشانه های ترک مواد افیونی با ویژگی های شخصیتی و نشانگان آسیب روانی. مجله دانشگاه علوم پزشکی قزوین، سال هجدهم، 6 (77)، 33-38.
  36. -American Psychological Association (APA). (2013). Diagnostic and Statistical Manual of Mental Disorders Fifth Edition (DSM-5). Washington, DC: APA.
  37. -Addolorato, G., Leggio, L., Abenavoli, L., & Gasbarrini, G. (2005). Neurobiochemical and clinical aspects of craving in alcohol addiction: A review. Addictive Behaviors, 30, 1209–1224. doi:10.1016/j.physletb.2003.10.071.
  38. -Ardame, A., Bassaknejad, S., Zargard,Y., Rokni, P., Sayyah, M.(2014). Examine the Relationship between Mindfulness and Drug Craving in Addicts Undergoing Methadone Maintenance Treatment. Iranian Journal of Public Health, 43(12), 1724-1725.
  39. -Azizi, A., Borjali, A., Golzari, M. (2010). The Effectiveness of Emotion Regulation Training and Cognitive Therapy on the Emotional and Addictional Problems of Substance Abusers. Iran J Psychiatry, (5) 2, 60-65.
  40. -Beck, A. T., & Clark, D. A. (1993). An information processing model of anxiety: Automatic and strategic processes. Be havioral Research Therapy, 35, 49-58.
  41. -Baer, R. A., Smith, G. T., Hopkins, J., Krietemeyer, J., Toney, L. (2006). Using self-report assessment methods to explore facets of mindfulness. Assessment, 13(1), 27-45.
  42. -BrentSchatz, M. (2013). The Effects of Emotional Regulation Strategies on Substance Abuse Disorders in an Outpatient Population. Dissertation in Doctor of Philosophy General Educational Psychology, Walden University
  43. -Brown, K., & Ryan, R. (2003). The benefits of being present: Mindfulness and its role in psychological well-being. Journal of Personality and Social Psychol- ogy, 84(4), 822–848.
  44. -Chiesa, A. t., Serretti, A., Jakobsen, J. C. (2013). Mindfulness: Top–down or bottom–up emotion regulation strategy? Clinical Psychology Review, 33, 82-96.
  45. -Breese, G. R., Sinha, R., & Heilig, M. (2011). Chronic alcohol neuroadaptation and stress contribute to susceptibility for alcohol craving and relapse. Pharmacology and Ther- apeutics, (129), 149–171. doi:10.1016/j.pharmthera.2010.09.007.
  46. -Chiesa, A. t., Serretti, A., Jakobsen, J. C. (2013). Mindfulness: Top–down or bottom–up emotion regulation strategy? Clinical Psychology Review, 33, 82-96.
  47. -Drummond, D. C. (2001). Theories of drug craving, ancient and modern. Addiction, (96), 33–46. doi:10.1080/09652140020016941.
  48. -Desrosiers, A., Vine, V., Klemanski, D. H., olen-Hoeksema, S. (2013). Mindfulness and Emotion regulation in Depression and Anxiety: Common and Distinct Mechanisms of action Depression and Anxiety, 30, 654–661.
  49. -Deyo, M., Wilson, K. A., Ong, J., Koopman, C. (2009). Mindfulness and Rumination: dose Mindfulness traning lead to Reductios in the Ruminative Thinking Associated with Depression. Explore, 5 (5), 265-271.
  50. -Elwafi, H M., Witkiewitz , K., Mallik, S., Thornhill, T., Brewer, J. A. (2013). craving and cigarette useMindfulness training for smoking cessation: Moderation of the relationship between. Drug and Alcohol Dependence, (130), 222– 229.
  51. -Eliason, M. J., Amodia, D. S. (2007). An integral approach to drug craving. Addiction Research and Theory, 15(4), 343–364.
  52. -Garnefski N, Kraaij V, Spinhoven P. Negative life events, cognitive emotion regulation and emotional problems. Personality and Individual Differences 2001; 30(8):1311–27
  53. -Gross, J .J. (2015). Emotion regulation: Current status and future prospects. Psychological Inquiry, 26, 1-26. doi: 10.1080/1047840X.2014.940781.
  54. -Gross, J .J. (2014). Emotion regulation: Conceptual and empirical foundations. In J.J. Gross (Ed.), Handbook of emotion regulation (2nd ed.) (pp. 3-20). New York, NY: Guilfor.
  55. -Gross, J .J. (1998). The emerging field of emotion regulation: An integrative review. Review of General Psychology, 2, 271-299.
  56. -Goldin, P.R., & Gross, J.J. (2010). Effects of mindfulness-based stress reduction (MBSR) on emotion regulation in social anxiety disorder. Emotion, 10(1), 83-91. doi:10.1037/a0018441.
  57. -Hormes, J., & Rozin, P. (2010). Does “Craving” carve nature at the Joints? Absence of a synonym for craving in many languages. Addictive Behaviors,( 35), 459-463.
  58. -Hölzel, B. K., Lazar, S. W., Gard, T., Schuman-Olivier, Z., Vago, D. R., & Ott, U. (2011). How does mindfulness meditation work? Proposing mechanisms of action from a concep- tual and neural perspective. Perspective in Psychological Science, 6, 537–559.
  59. -Kober, K. (2014). Emotion regulation in Substance Use Disorders. In J. J. Gross (Ed), Handbook of emotion regulation (2nd ed.) (pp. 428-446). New York, NY: Guilford.
  60. -Karyadi, K. A., VanderVeen, J. D., Cyders, M . A. (2014). A meta-analysis of the relationship between trait mindfulness and substance use behaviors. Drug and Alcohol Dependence, (143), 1–10.
  61. -Luberto, C. M., Cotton, S., McLeish, A. C., Mingione, C. J., O’Bryan, E. M. (2014). Mindfulness Skills and Emotion Regulation: the Mediating Role of Coping Self-Efficacy. Mindfulness, 5, 373–380.
  62. -Mantzios, M. (2014). Exploring the Relationship between Worry and Impulsivity in Military Recruits: The Role of Mindfulness and Self-compassion as Potential Mediators. Stress and Health 30, 397–404.
  63. -McLaughlin, E. M. (2010). The relationship between dispositional mindfulness and emotion regulation in children. Dissertation in Educational Psychology, City University of New York.
  64. - Robinson, J .M., Ladd, B. O., Aderson, K. G.(2014). When you see it, let it be: Urgency, mindfulness and adolescent substance use. Addictive Behaviors, (39), 1038-1041.
  65. -Reesr, E. D., Zielinski, M. J., Veilleux, J.C. (2015). Facets of mindfulness mediate behavioral inhibition systems and emotion dysregulation. Personality andI ndividual Differences, (72), 41-46.
  66. - Raes, F., & Williams J. M. G. (2010). The Relationship between Mindfulness and Uncontrollability of Ruminative Thinking. Mindfulness, 1(4), 199-203.
  67. -Szasz, P. L., Szentagotai, A., , Hofmann, S. G. (2012). Effects of emotion regulation strategies on smoking craving, attentional bias, and task persistence. Behaviour Research and Therapy, 50 (2012), 333-340.
  68. -Song, Y & Lindquist, R . (2015). Effects of mindfulness-based stress reduction on depression, anxiety, stress and mindfulness in Korean nursing students. Nurse Education Today, (2015), 86-90.
  69. -Sugiura, Y. (2004). Detached mindfulness and worry: a meta-cognitive analysis. Personality and Individual Differences, 37, 169–179.
  70. -Vreeswijk, M. v., Broersen, J., Schurink, G. Mindfulness and Schema Therapy. (Translation by Tempel, J. v.d).USA: John Wiley & Sons
  71. -Witkiewitz, K., Bowen, S., Douglas, H., Hsu, Sh. H. (2013). Mindfulness-based relapse prevention for substance craving. Addictive Behaviors, (38) 1563–1571.
  72. -Wilens, T.E., Martelon, M., Anderson, J., Shelley-Abrahamson, R., Biederman, J. (2013). Difficulties in emotional regulation and substance use disorders: A controlled family study of bipolar adolescents .Drug Alchol Dependence, 132:114-121.
  73. -Tiffany, S. T. (1999). Cognitive concepts of craving. Alcohol Research & Health, 23(3), 215–224.

فایل ها

سابقه مقاله

  • تاریخ دریافت: 31 فروردین 1395
  • تاریخ بازنگری: 01 آذر 1403
  • تاریخ پذیرش: 28 شهریور 1397

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار