اثر بخشی آموزش کاهش استرس مبتنی بر ذهن آگاهی، در میزان استرس، اضطراب، افسردگی و بهزیستی روان‌شناختی در کارکنان نظامی

نویسندگان

دانشگاه علوم پزشکی ارتش

چکیده

مقدمه: نیروهای نظامی در دفاع از کشور نقش مهمی دارند. همچنین ماهیت این ارگان‌ها، احتمال بروز اضطراب، استرس، افسردگی و کاهش سطح بهزیستی روان‌شناختی را در بین نظامیان افزایش می‌دهد و فعالیت‌های آنان را مختل می‌کند. پژوهش حاضر به بررسی اثر بخشی کاهش استرس مبتنی بر ذهن آگاهی بر کاهش اضطراب، استرس و افسردگی و افزایش سطح بهزیستی روان‌شناختی کارکنان نظامی پرداخته است. روش: پژوهش حاضر یک مطالعه نیمه آزمایشی با دو گروه آزمایشی و کنترل، با طرح پیش آزمون – پس آزمون و پیگیری است. جامعه آماری شامل کارکنان نظامی در یکی از پادگان‌های شهر تهران می‌باشد که تعداد 30 نفر نمونه به صورت تصادفی انتخاب شدند و در دو گروه آزمایش و کنترل قرار گرفتند. نمونه‌های دو گروه، پرسشنامه DASS-21 مقیاس استرس، اضطراب و افسردگی) و بهزیستی روان‌شناختی ریف را در 3 زمان تکمیل کردند، سپس برای گروه آزمایشی هر هفته یک ساعت آموزش MBSR در مدت 8 هفته برگزار گردید. نتایج با استفاده از آزمون‌های آماری توصیفی و نیز با تحلیل کواریانس مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفتند. نتایج: نتایج نشان داد که تغییرات متغیرهای وابسته در سطح P

کلیدواژه‌ها

مراجع

  1. ۱- آذرگون، حسن؛کجباف، محمد باقر؛ مولوی، حسین و عابدی، محمد رضا (1388). اثربخشی آموزش ذهن آگاهی بر کاهش نشخوار فکری و افسردگی دانشجویان دانشگاه اصفهان؛ ماهنامه علمی – پژوهشی دانشگاه شاهد، سال 16، (34) .
  2. ۲- آزادمرزآبادی، اسفندیار؛غلامی فشارکی، محمد (1390). عوامل مؤثر بر استرس شغلی نظامیان. مجله طب نظامی؛ دوره 13، (1)، 1-6 .
  3. ۳- آشتیانی، علی (1391) آزمون های روان‌شناختی.تهران. انتشارات بعثت
  4. ۴- آقاباقری، حامد؛ محمدخانی، پروانه و عمرانی، سمیرا.(1391).اثربخشی گروه درمانی شناختی مبتنی بر حضور ذهن بر افزایش بهزیستی ذهنی و امید بیماران مبتلا به ام اس. مجله روانشناسی بالینی،4(1(13)). 23-31.
  5. ۵- اسدی، مسعود؛ شیرعلی پور، اصغر؛ شکوری، زینب و محمدخانی، شهرام(1391)؛ فراتحلیل اثربخشی درمان شناختی- رفتاری در درمان بیماران مبتلا به اختلال وسواس، مجله دانشگاه علوم پزشکی و خدمات بهداشتی – درمانی شهید صدوقی یزد، دوره بیستم، شماره سوم، صص 405-396.
  6. ۶-امیدی، عبدالله ؛محمد خانی، پروانه؛ ف دولتشاهی و پورشهباز، عباس. (1387) اثربخشی درمان ترکیبی روش حضور ذهن مبتنی بر درمان شناختی بر نشانگان روانپزشکی بیماران مبتلا به اختلال افسردگی اساسی. فصلنامه علمی – پژوهشی فیض، دوره دوازدهم، (2).
  7. ۷-بختیاری، آزاده و عابدی، احمد. (1391) اثربخشی درمان گروهی مبتنی بر الگوی فراشناختی ذهن آگاهی انفصالی بر افسردگی پس از زایمان. فصلنامه روانشناسی کاربردی، سال 6، شماره 2. 24، 9- 22.
  8. ۸-بهرامی، قادر؛ قادرپور، عباس و مرزبان، عباس(1388)؛ رابطه بین افسردگی و نشخوار فکری با باورهای فراشناختی مثبت و منفی، مجله پژوهش‌های تربیتی و روانشناختی، دانشکده علوم تربیتی وروانشناسی دانشگاه اصفهان، سال چهارم، شماره دوم، شماره پیاپی ۱۰، صص 38-31.
  9. ۹-بیرامی، منصورو عبدی، رضا(1388). بررسی تاثیر آموزش فنون مبتنی بر ذهن آگاهی در کاهش اضطراب امتحان دانش آموزان. علوم تربیتی. 2(6). 35-54.
  10. ۱۰-پور چمر کوهی، رضاو محمد امینی زرار(1391)، اثر بخشی کاهش استرس مبتنی بر ذهن آگاهی بر بهبود ذهن اگاهی و افزایش ابراز وجود در دانش آموزان مبتلا به اضطراب امتحان؛فصلنامه علمی پژوهشی روانشناسی مدرسه،دوره اول،شماره 3.
  11. ۱۱-توکلی، سامان و قاسم زاده، حبیب اله (1385).نظریهها و درمان‌های شناختی - رفتاری وسواس، فصلنامه تازه‌های علوم شناختی، سال هشتم، شماره 1 (پیاپی 29).
  12. ۱۲-حسن زاده،رمضان (1387).روش های تحقیق در علوم رفتاری (راهنمای عملی تحقیق). تهران. نشر ساوالان.
  13. ۱۳-حناساب زاده، مریم ؛یزدان دوست، رخساره ؛اصغر نژاد فرید، و غرایی،بنفشه. (1390). شناخت درمانی مبتنی بر ذهن اگاهی در مورد بیماران افسرده خودکشی گرا (مطالعه کیفی). مجله علوم رفتاری ؛ دوره 5 ، (1) ، 33- 38.
  14. ۱۴-دابسون، کیت و محمد خانی ،پروانه ؛ حسینی غفاری، فاطمه و مؤمنی فرشته(1390). مقایسه اثربخشی درمان شناختی مبتنی بر حضور ذهن ،درمان نوین شناختی رفتاری مبتنی بر پیشگیری و درمان معمول بر علائم افسردگی و سایر علائم روانپزشکی؛ مجله روانشناسی بالینی، سال سوم ، (1).
  15. ۱۵- دباغی، پرویز (1387).رفتار درمانی شناختی اختلال استرس پس از ضربه، راهنمای درمان برای متخصصین بالینی ؛ تهران ؛ جهاد دانشگاهی
  16. ۱۶- راه نجات،امیر محسن (1393).اثربخشی دو روش درمانی فراشناختی و مواجهه‌سازی بر نشانه‌های PTSD، افسردگی، اضطراب، کاهش باورهای فراشناختی تاثیرگذار بر نشانه‌های PTSD، راهبردهای کنترل افکار، کیفیت زندگی و نشخوار فکری در بیماران مبتلا به اختلال استرس پس از ضربه مزمن ناشی از جنگ،پایان نامه دکترای روانشناسی نظامی،دانشگاه علوم پزشکی بقیه الله،.
  17. ۱۷- سجادیان ،الناز ( 1386 ).تأثیر آموزش ذهن آگاهی بر میزان علائم اختلال وسواس – اجبار در زنان شهر اصفهان. پایان نامه کارشناسی ارشد روانشناسی بالینی .دانشکده علوم تربیتی اصفهان ؛
  18. ۱۸- سلیمی،سیدحسین وآزادمرزآبادی،اسفندیار و عابدی، محمد(1389). بررسی وضعیت سلامت روانی و رابطه آن با فرسودگی شغلی و رضایت از زندگی در کارکنان یک دانشگاه نظامی در سال 1389؛مجله علمی ابن سینا،: 37- 38.
  19. ۱۹- فرگوسن، جرج ا وکانه،یوشیوتا. تحلیل آماری در روانشناسی و علوم تربیتی.ترجمه. دلاور، علی و نقشبندی سیامک(1384)تهران: انتشارات ارسباران.
  20. ۲۰- فیلی،علیرضا؛برجعلی،احمد؛ سهرابی،فرامرز وفرخی، نورعلی.(1391).مقایسه اثربخشی درمان شناختی – رفتاری با روش درمان شناختی مبتنی بر هشیاری ذهن تیزدل بر نشخوار فکری زنان نابارور افسرده. مجله علمی پژوهشی دانشگاه علوم پزشکی یاسوج (ارمغان دانش )، دوره 17، (1).
  21. ۲۱- قاسمی، نظام الدین؛کجباف،محمد باقر و ربیعی، مهدی.(1390). اثربخشی گروه درمانی مبتنی بر کیفیت زندگی بر بهزیستی ذهنی و سلامت روان.مجله روانشناسی بالینی؛ سال سوم، شماره 2 ،(پیاپی 10).
  22. ۲۲- قنبری نیکزاد،حبیبی و شمس الدین سلوی، مجتبی (1390).اثر بخشی مدیریت استرس به شیوه شناختی-رفتاری بر ارتقای بهزیستی روان‌شناختی،عاطفی و اجتماعی دانشجویان دارای احساس غربت؛مجله روانشناسی بالینی-سال پنجم1(پیاپی17).
  23. ۲۳-کاویانی،حسین وجواهری،فروزان وبحیرایی، هادی(1384).اثربخشی شناخت درمانی مبتنی بر ذهن آگاهی (MBCT) در کاهش افکار خودآیند منفی، نگرش ناکارآمد، افسردگی و اضطراب، پیگیری 60 روزه.تازه های علوم شناختی ؛ سال7، (1).
  24. ۲۴-کرین،ربکا(2011).شناخت درمانی مبتنی بر ذهن آگاهی.ترجمه:انیسی خوش لهجه صدق(1390)چاپ انتشارات بعثت،تهران.
  25. ۲۵- محمد خانی، پروانه ؛تمنایی فر، شیما وجهانی تابش، عذرا.(1384) اثرمندی مداخله های روان‌شناختی مبتنی بر پیشگیری از عود افسردگی به منظور ارائه یک طرح ملی مرثر بر کاهش نرخ افسردگی. تهران؛ دانشگاه علوم بهزیستی و توانبخشی .
  26. ۲۶- محمد خانی، پروانه وکیت، دابسون (1390).مقایسه اثر بخشی مبتنی بر حضور ذهن،درمان نوین شناختی رفتاری مبتنی بر پیشگیری و درمان معمول بر علائم افسردگی و سایر علائم روانپزشکی؛مجله روانپزشکی بالینی-سال سوم،شماره 1(پیاپی9).
  27. ۲۷- محمد زاده علی ونجفی،محمود (1391).شناسایی استرسورهای روانی اجتماعی مرتبط با محور چهارDSM-IV-TR در دانشجویان؛ مجله روانشناسی بالینی-سال چهارم شماره3(پیاپی15).
  28. ۲۸- میرزمانی،محمود(1385).کاربرد روانشناسی در نیروهای نظامی؛تهران؛ سپاه پاسداران انقلاب اسلامی؛ مرکز برنامه ریزی و تالیف کتابهای درسی.
  29. ۲۹- میرزمانی،محمود،(1387).روانپزشکی کاربردی در نیروهای نظامی.تهران؛انتشارات گلباران.
  30. ۳۰- موسوی مدنی، نوشین وآتش پور، سید حمید ومولوی، حسین (1385). تأثیر آموزش روش ذهن اگاهی گروهی بر میزان علائم اختلال وسواس – اجباری در زنان شهر اصفهان. پایان نامه کارشناسی ارشد روانشناسی عمومی. دانشگاه آزاد واحد خوراسگان.
  31. ۳۱- نریمانی، محمد ؛آریاپوران ،سعید ؛ ابوالقاسمی ،عباس و احدی، بتول.(1389) مقایسه اثربخشی آموزش های ذهن آگاهی و تنظیم هیجان بر سلامت روان جانبازان شیمیایی. مجله روانشناسی بالینی؛ سال دوم ، (4) ؛ زمستان 1389.
  32. ۳۲- هومن،حیدر علی(1386).شناخت روش علمی در علوم رفتاری. تهران؛ انتشارات سمت.
  33. ۳۳- یونسی، سید جلال و رحیمیان بوگر، اسحق؛ جان تیزدیل( 1387). دریچه ای به فراشناخت. تهران.دانژه؛
  34. -American Psychiatric Association.(1994), Diagnostic and statistical manual disorders (4ed.). Washington, DC: APA
  35. -American Psychiatric Association.(2013). Desk Reference to the Diagnostc Criteria from DSM-5™.Washington, DC and Landon, England.
  36. -Cohen, J. ( 1988). Statistical Power Analysis of the Behavioral Sciences. (2nd Ed.). New York, United States of America: Academic Press.
  37. -Carlson-Linda ,E& ,Garland, Sheila, N. (2005). Impact of Mindfulness-Based Stress Reduction (MBSR) on Sleep, Mood, Stress and Fatigue Symptoms in Canser Outpatients, International Journal of Behavioral Medicine, vol.12 no 4, 278-285.
  38. - Evans, S., Ferrando, S., Findler, M. & Stowell, C., Smart, C., Haglin, D.(2008), Mindfulness-based cognitive therapy for generalized anxiety disorder, J Anxiety Disord, 22(4): 716-21.
  39. - Florian aruths,Nicole dezoysa (2012)– Mindfulness Based Cognitive Therapy for Mental Healt professional – A pilot study (Springer, Science, 2012).
  40. -Hofmann, S. G, Sawyer, A.T, Witt, A, A. and Oh, D. (2010). The Effect of Mindfulness-Based Therapy on Anxiety and Depression: A Meta-Analytic Review. J
  41. Consult Clin Psychol. 78(2): 169–183.
  42. -Jacalyn,J.,Robert-Macomb, Ph.D.F.A.C.S.M. ,AnnaTacon, Ph.D, Patrick, Randolph ,Ph.D (2004). A pilot study to examine the effect of a Mindfulness – Based Stress-Reduction and Relaxation program on levels of stress hormones, Physical Functioning, and Sub maximal Exercise Responses ,the journal of and complementary medicine Volume 10, Number 5,819-827.
  43. -Jan - ,M.,Armer,Bob R.,Stewart&Yaowarat, Matchim (2010).Effects of Mindfulness Based Stress Reduction (MBSR) on Health among Breast Canser Survivors, West J Nuns.
  44. -Kieviet-Stijnen, A, Visser, A, Garssen, B. & Hudig, W. (2008), Mindfulness-Based Stress Reduction Training for Oncology Patients: patients’ appraisal and changes in well-being, Patient Educ Couns, 72(3):436-42.
  45. -kingston, G., Paul, C,. (2007). A pilot Randomized control trial investigating the effect of mindfulness practice on pain tolerance, Psychologl-well-bein and Psychological activity, -ourna of psychosomatic reaserch. 68: 297-300.
  46. -Kabat-Zinn, J. (2004).Full catastrophe living:The Program of the Stress Reduction Clinic at the university of Massachuset medical center.New York:Dell publishing.
  47. -Kabat-Zinn, J., Lipworth, L., Burney, R., & Sellers, W. (1987), Four-year follow-up of a meditation-based program for the self-regulation of chronic pain: Treatment outcome and Compliance, Clinical Journal of Pain, Vol. 2, pp. 159-173.
  48. -Kabat-Zinn, J., Lipworth, L., Burney, R., & Sellers, W. (1987), Four-year follow-up of a meditation-based program for the self-regulation of chronic pain: Treatment outcome and compliance, Clinical Journal of Pain, Vol. 2, pp. 159-173.
  49. -ling-keng,shian,Smoski- moriaj(2011):Effects of mindfulness on psychological health,a review of empirical studies:clinical psychology review 311021-1056.
  50. - Nolen-Hoeksema, S. & Davis, C. G, (1999), Thank for sharing that: Ruminators and their social support networks, Journal of Psychology, 77, 801-814.
  51. -Ostafin, B.D., Chawla, N., Bowen, S., Dillworth, T.M., Witkiewitz, K. & Marlatt, G.A. (2006), Intensive Mindfulness Training and the Reduction of Psychological distress: A preliminary Study, Cognitive and Behavioral Practice, 13(3): 191-7
  52. - Sadock, B.J, Kaplan H. I, Sadock V. A. (2007). Kaplan & Sadock's Synopsis of Psychiatry: Behavioral Sciences/Clinical Psychiatry. NewYork, U. S. A: Lippincott Williams & Wilkins.
روانشناسی نظامی
دوره 6، شماره 21 - شماره پیاپی 21
629
اردیبهشت 1394
صفحه 5-14

فایل ها

سابقه مقاله

  • تاریخ دریافت: 06 تیر 1395
  • تاریخ بازنگری: 01 آذر 1403
  • تاریخ پذیرش: 28 شهریور 1397

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار