بررسی اثربخشی درمان راه حل مدار کوتاه مدت بر افزایش تاب‌آوری نوجوانان پسر در معرض خطر در یکی از شهرک‌های نظامی

نویسندگان

دانشگاه علامه طباطبایی

چکیده

مقدمه: این پژوهش اثربخشی درمان راه حل مدار کوتاه مدت بر افزایش تاب‌آوری نوجوانان پسر در معرض خطر یکی از شهرک‌های نظامی را مورد بررسی قرار داده است. روش: این مطالعه به روش نیمه آزمایشی و به صورت اجرای پیش‌آزمون- پس آزمون بر روی دو گروه (آزمایش و کنترل) انجام شده است. جامعه آماری این پژوهش شامل تمامی نوجوانان پسر یکی از شهرک‌های نظامی است که در سال تحصیلی ۹۴-۹۵ در مقطع متوسطه اول و دوم (دامنه سنی نوجوانی) مشغول به تحصیل می‌باشند از آنجا که تعداد این افراد محدود و مشخص است (75) نفر لذا به صورت تمام شماری مورد بررسی قرار گرفتند. تمامی این افراد با تکمیل پرسشنامه تاب آوری که به عنوان پیش آزمون استفاده شد مورد بررسی قرار گرفتند و در نهایت از این میان ۳۰ نفری که کمترین میزان تاب‌آوری را داشتند به عنوان نوجوانان در معرض خطر انتخاب و به شکل تصادفی ساده در در گروه آزمایش ( ۱۵ نفر) و کنترل (۱۵) جایگزین شدند و مداخله درمان راه‌حل مدار به صورت گروهی و طی 6 جلسه (هفته ای دو جلسه دو ساعته) بر روی گروه آزمایش اجرا گردید و درنهایت پس آزمون انجام شد و متعاقب آن، در فاصلۀ یک ماه، آزمون پیگیری به عمل آمد لازم به ذکر است که در این مدت گروه کنترل هیچ مداخله‌ای دریافت نکرد و نهایتا تحلیل داده‌ها با استفاده از آزمون‌های تحلیل کوواریانس وT-test انجام پذیرفت. نتایج: نتایج نشان داد که میانگین نمرات گروه آزمایش در مقایسه با گروه کنترل از نظر تاب آوری افزایش معناداری یافته است. بحث: با در نظر داشتن ویژگی های سن نوجوانی و رویکرد تحولی که به رشد و تاب‌آوری وجود دارد لذا درمان راه حل مدار کوتاه مدت به عنوان یکی از مداخلات روانشناختی از قابلیت عملی خوبی در افزایش تاب آوری در نوجوانان در معرض خطر برخوردار است.

کلیدواژه‌ها


  1. جوکار،بهرام.(1386). نقش واسطه اى تاب آوری در رابطه بین هوش هیجانی وهوش عمومی با رضایت از زندگی. مجله روانشناسی معاصر، دوره دوم، شماره۴.
  2. خباز،محمود؛بهجتی،زهرا و ناصری،محمود(1390). رابطه حمایت اجتماعی و سبک های مقابله، با تاب‌آوری در پسران نوجوان.فصلنامه روانشناسی کاربردی،سال ۵ شماره ۴ (20)،صفحات ۱۰۸ تا ۱۲۳.
  3. خشوعی،مهدیه سادات.(1388). انعطاف پذیری از دیدگاه روان شناسی تحولی. پژوهشنامه تربیتی دانشگاه آزاد اسلامی واحد بجنورد شماره نوزدهم،صفحات 60 تا 92.
  4. سجاد پور،سید حامد، مهرابی،حسینعلی،حسینعلی زاده، محمد و عبدالمحمدی،کریم.(1392). بررسی رابطه بین مؤلفه های خودکارآمدی اجتماعی نوجوانان با گرایش به رفتارهای پرخطر. فصلنامه دانش انتظامی خراسان شمالی، صغحات ۶۳ تا ۷۳.
  5. فتحی، یوسف (1392) بررسی اثربخشی برنامه های آگاهی بخش رشد نوجوان بر هویت عمومی، هویت جنسی و رشد اخلاقی دانش آموزان نوجوان . پایان نامه کارشناسی ارشد دانشگاه شهید بهشتی.
  6. فتحی،یوسف و ذاکری پور، غلامرضا (1393). شناسایی علل گرایش روان شناختی نوجوانان به رفتارهای پرخطر و راهکارهای مقابله با آن. فصلنامه علمی تخصصی دانش انتظامی پایتخت.سال هفتم،شماره ۱،پیاپی،۲۰.
  7. هزارجریبی جعفر، ترکمان مهدی و مرادی غلامرضا.(1389). عوامل موثر بر گرایش نوجوانان و جوانان پسر شهرستان کرج به مصرف مواد مخدر. پژوهش های مدیریت انتظامی (مطالعات مدیریت انتظامی) دوره 5، شماره 2.
  8. DeShazer S.(1985) Keys to Solution in Brief Therapy. WW Norton, 1985.
  9. Erikson E (1968) Identity: Youth and Crisis. Norton, New York.
  10. Fischhoff B et al (Eds) (2001) Adolescent Risk and Vulnerability: concepts and measurement. National Academy Press, Washington, DC
  11. Franklin, C, BieverJ., Moore, K., Clemons, D, & Scamardo, M. (2001).The effectiveness of solutionfocused therapy with children in a school setting. Research on Social Work Practice, 11, 411.
  12. Kitano, M., & Lewis, R, B. (2005). Resilience and coping: implication for gifted children and youth at risk. Reaper review, 27(4), 200-205.
  13. Kim-Cohen, j. (2007). Resilience and Developmental Psychopathology. Child and adolescent psychiatric clinics of North America, 16(2), 271–283.
  14. Kim, J. & Franklin (1997). Solution-focused brief therapy in schools: A review of the literature.
  15. Maqami,R, Qaderi Bagajan, K , Yousefi M,M and Moradi, S.(2016). The Effectiveness of Solution-Focused Group Therapy on Improving Depressed Mothers of Child Abuser Families. International Journal of Social, Behavioural, Educational, Economic, Business and Industrial Engineering ,Volume: 10, Issue: 1, Pages: 291-295.
  16. Neill, J. T. (2006). Adventure Education and Resilience: The Double Edged Sword. Journal of Adventure Education and Outdoor Learning. 1 : 35 -42 .
  17. Nancy R, A, Pamela A & Jacqueline B.(2008).Resilience and coping strategies in adolescents. paediatric nursing. vol 20 no 10.
  18. Nazari, A., & Goli, M. (2007). The effects of solution-focused psychiatry on marriage satisfaction of couples who both work. Danesh & Tandorosti Journal, 4.
  19. -Pashapu, Dharma Reddy, Thirumoorthy, A. Vijayalakshmi,P & Hamza,M,A.(2015). Effectiveness of Solution-Focused Brief Therapy for an Adolescent Girl with Moderate Depression. Indian J Psychol Med. 2015 Jan-Mar; 37(1): 87–89.
  20. Pichot, T., & Dolan, Y. (2003). Solution-focused brief therapy: Its effective use in agency settings. New York: Haworth.
  21. Qaderi Bagajan, K, Khan ahmadi, O, Mamaghani Chaharborj, Z and Chenaparchi, M.(2016). The Impact of Solution-Focused Brief Therapy on the Improvement of the Psychological Wellbeing of Family Supervisor Women. International Journal of Social, Behavioural, Educational, Economic, Business and Industrial Engineering Volume: 10, Issue: 1, Pages: 296-300.
  22. Tolan, P.T. (1996). How resilient is the concept of resilience? Journal of The Community Psychologist. 29 : 12 –15 .
  23. Trepper, Terry S. McCollum, Eric E, De Jong,. Peter, Korman, Harry . Gingerich Wallace and Franklin ,Cynthia.(2010) Solution Focused Therapy Treatment Manual for Working with Individuals Research Committee of the Solution Focused Brief Therapy Association.
  24. Taathadi, M, S.(2014). Application of Solution-Focused Brief Therapy (SFBT) to Enhance High School Students Self-Esteem: An Embedded Experimental Design. International Journal of Psychological Studies; Vol. 6, No. 3.
  25. Walsh-Dilley, M., W. Wolford, and J. McCarthy. (2016). Rights for resilience: food sovereignty, power, and resilience in development practice. Ecology and Society 21(1):11