اثربخشی ذهن‌آگاهی مبتنی بر کاهش استرس بر کیفیت خواب، افکار مزاحم و حساسیت اضطرابی بیماران واجد تشخیص اختلال استرس پس از سانحۀ ناشی از جنگ

نویسندگان

دانشگاه آزاد اسلامی نجف آباد

چکیده

مقدمه: هدف از انجام این پژوهش، بررسی اثربخشی آموزش ذهن‌آگاهی بر کیفیت خواب. افکار مزاحم و حساسیت اضطرابی جانبازان واجد تشخیص اختلال استرس پس از سانحۀ شهر اصفهان بود. روش: طرح پژوهش حاضر از نوع پژوهش‌های شبه‌آزمایشی به‌صورت پیش‌آزمون ـ پس‌آزمون ـ پیگیری همراه با گروه کنترل بود. جامعۀ آماری آن را کلیه بیماران واجد تشخیص اختلال استرس پس از سانحه ناشی از جنگ استان اصفهان مراجعه‌کننده تشکیل می‌دادند. تعداد 36 نفر جانباز واجد تشخیص اختلال استرس پس از سانحه بیمارستان روان‌پزشکی شهید رجایی شهرستان نجف‌آباد که داوطلب شرکت در این پژوهش بودند، انتخاب و در دو گروه آزمایش (18نفر) و کنترل (18نفر) قرار گرفتند. آموزش ذهن‌آگاهی طی 8 جلسۀ هفتگی 90 دقیقه‌ای برای گروه آزمایش اجرا شد ولی گروه کنترل در طول این مدت مداخله‌ای دریافت نکرد. به‌منظور جمع‌آوری داده‌ها از پرسشنامه‌های کیفیت خواب پترزبورگ (بویس، 1989)، کنترل افکار (ولز و دیویس، 1994) و حساسیت اضطرابی (ریس و پترسون، 1985) استفاده شد. داده‌های جمع‌آوری‌شده با تحلیل کواریانس چندمتغیری تحلیل آماری شد. نتایج: یافته‌ها نشان داد که آموزش ذهن‌آگاهی بر افزایش کیفیت خواب، کنترل افکار مزاحم و کاهش حساسیت اضطرابی شرکت‌کنندگان گوه آزمایش در مقایسه با گروه کنترل در مراحل پس‌آزمون و پیگیری تأثیر معناداری داشته است (P

کلیدواژه‌ها


  1. احمدی، خدابخش؛ رشادت‌Ø‌و، محمود و کرمی، غلام‌رضا (1389)، فراوانی PTSD در Ø‌انبازان شيميايي سردشت، مØ‌لۀ پزشکي اروميه، دورۀ ۲۱، شماره Û±: 1-9.
  2. خزایی، حبیب‌الله؛ رضایی، لادن؛ و نصیری، سپهر (1385)، بررسی فراوانی اختلالات خواب در بیماران PTSD مزمن ناشی از Ø‌نگ مراØ‌عه‌کننده به مرکز روان‌پزشکی فارابی کرمانشاه در سال 1384، خلاصه مقالات چهارمین سمپوزیوم پیشگیری و درمان عوارض ناشی از Ø‌نگ، تهران، پروهشکده مهندسی و علوم پزشکی Ø‌انبازان.
  3. حسن‌شاهي، محمدمهدی (1381)، بررسـي ارتبـاط ميان خوش‌بینی و راهبردهـاي مقابلـه بـا اسـترس در دانشØ‌ويان دانشگاه، فصلنامه اصـول بهداشـت روانـي، سال چهارم، شمارۀ 15 و 16: 86-98.
  4. حمیدپور، حسین (1386)، مدیریت شناختی ـ رفتاری استرس مبتنی بر ذهن‌آگاهی، اصفهان، انتشارات آسمان‌نگار.
  5. کاپلان و سادوک (2007)، خلاصه روان‌پزشکی، ترØ‌مۀ فرزین رضاعی، Ø‌لد دوم، ویرایش دهم، انتشارات ارØ‌مند.
  6. كاوياني حسین؛ حاتمي، ندا و شفیع‌آبادی، عبدالله (1387)، اثر شناخت درماني مبتني بر ذهن‌آگاهي بر كيفيت زندگي افراد افسرده (غيرباليني)، تازه‌های علوم شناختي، سال دهم، شماره 4: 48-39.
  7. کاویانی، حسین؛ Ø‌واهری، فروزان و بحیرایی، هادی (1384)، اثربخشی شناخت درمانی مبتنی بر ذهن‌آگاهی (MBCT) در کاهش افکار خودآیند منفی، نگرش ناکارآمد، افسردگی و اضطراب: پیگیری 60 روزه، مØ‌لۀ تازه‌های علوم شناختی، سال هفتم، شماره 1: 59-49.
  8. شهري‌فر، مهین (1388)، تأثير آرام‌سازی بر كيفيت خواب و ميزان خواب‌آلودگی پرستاران نوبت‌کار، پایان‌نامۀ كارشناسي ارشد پرستاري، دانشگاه علوم پزشكي Ø‌ندی‌شاپور.
  9. محبوبی، محمد؛ خراسانی، الهه؛ اعتمادی، منال؛ شهیدی، خسرو و خانی‌آباد، ژیلا (1392)، رابطه هدف در زندگي با سلامت عمومي در ايثارگران و مردم عادي، مØ‌لۀ علمي - پژوهشي طب Ø‌انباز، سال پنØ‌م، شماره نوزدهم.: 14-21.
  10. مرادي‌منش، فردین؛ میرØ‌عفري، سید احمد؛ گودرزي، محمد علی و محمدي نورالله (1386)، بررسی ویژگی‌های روان‌سنØ‌ی شاخص تØ‌دیدنظرشده حساسیت اضطرابی(ASIR) ، مØ‌لۀ روان‌شناسی، (4)11 (426 ـ446).
  11. نریمانی، محمد؛ شربتی، انوشیروان (1394). مقایسۀ حساسیت اضطرابی و عملکرد شناختی در دانش‌آموزان با و بدون نارسانویسی، ناتوانی‌های یادگیری، سال چهارم شماره 4: 85-100.
  12. نریمانی، محمد؛ آریاپوران، سعید؛ ابوالقاسمی، عباس و احدی، بتول (1389)، مقایسه اثربخشی آموزش‌های ذهن‌آگاهی و تنظیم هیØ‌ان بر سلامت روان Ø‌انبازان شیمیایی، مØ‌لۀ روان‌شناسی بالینی، سال دوم، شماره 4 (پیاپی8):61-72.
  13. نریمانی، محمد؛ حسن‌زاده، شهناز و ابوالقاسمی، عباس (1391)، اثربخشی آموزش ایمن‌سازی روانی بر کاهش استرس، اضطراب و افسردگی دانش‌آموزان دختر پیش‌دانشگاهی، روان‌شناسی مدرسه، سال اول، شماره 3: 117-101.
  14. Ahmadzadeh, G.H.; Malekian, A.(2003). The comparison of aggression, anxiety, and social growth in adolescent children of PTSD veterans and adolescent children of non veterans in Esfehan. Quarterly Journal of Medical Sciences of Lorestan, 5, 19. .[Pershian]
  15. Ardesch, S.(2015). Does Mindfulness makes less anxious.?M.A thesis of clinical psychology, Leiden University.
  16. American Psychological Association.(2013).Diagnostic and Statistical Manual of Mental Disorders, 5th Edition: DSM-5.5 edition. Washington, D.C: American Psychiatric Publishing.
  17. Barnes JE. U.S.( 2008).Veterans struggle with war stress. PP,4-18.
  18. Bisson JI, Ehlers A, Matthews R, Pilling S, Richards D, Turner S.(2007). Psychological treatments for chronic post-traumatic stress disorder. Br J Psychiatry; 190:97-104.
  19. Brown, K.W., Ryan, R.M.( 2003). The Benefits of Being Present: Mindfulness and Its Role in Psychological Well-Being. Journal of Personality and Social Psychology. 84: 822-848.
  20. Chiesa, A., & Serretti, A. (2011). Mindfulness-based interventions for chronic pain: a systematic review of the evidence. The Journal of Alternative and Complementary Medicine, 17(1),83-96.
  21. Cotton, S., Luberto, C. M., Stahl, L., Sears, R., & Delbello, M. (2014). Mindfulness-based cognitive therapy for youth with anxiety disorders at risk for bipolar disorder: a pilot trial. The Journal of Alternative and Complementary Medicine, 20(5), A86-A87.
  22. Daubenmier, J., Hayden, D., Chang, V., & Epel, E. (2014). It's not what you think, it's how you relate to it: Dispositional mindfulness moderates the relationship between psychological distress and the cortisol awakening response. Psychoneuroendocrinology, 48, 11-18.
  23. Evans S, Ferrando S, Findler M, Stowell C, Smart C, Haglin D.(2008). Mindfulness-basedcognitive therapy for generalized anxiety disorder. J Anxiety Disord. ,22(4):716-21.
  24. Flugel Colle KF, Vincent A, Cha SS, Loehrer LL, Bauer BA, Wahner-Roedler DL. .(2010). Measurement of quality of life and participant experience with the mindfulness-based stress reduction program. Complement Ther Clin Pract,16(1):36-40.
  25. Gaylord S, Whitehead W, Coble R, Faurot K, Palsson R, Garland E, Frey W, Mann J.(2009). Mindfulness for irritable bowel syndrome: protocol development for a controlled clinical trial. BMC Complement Altern Med,28;9:24.
  26. Goleman, D.(1988). The Meditative Mind. New York: Putnam.
  27. Gutner, C. A., Nillni, Y. I., Suvak, M., Wiltsey-Stirman, S., & Resick, P. A. (2013). Longitudinal course of anxiety sensitivity and PTSD symptoms in cognitive-behavioral therapies for PTSD. Journal of anxiety disorders, 27(7), 728-734.
  28. Hayes, S. C., Strosahl, K. D., & Wilson, K. G.(1999). Acceptance and commitment therapy: An experiential approach to behavior change. New York: Guilford Press.
  29. Jennings SA.(2008).Randomized controlled trial of cognitivebehavioral treatment for posttraumatic stress disorder in severe mental illness. J Consult Clin Psychol,76:259-71.
  30. Kabat-Zinn, J., Massion, A.O., Kristeller, J., Peterson, L.G., Fletcher, K.E., Pbert, L., Lenderking, W.R., Santorelli S.F.(1992). Effectiveness of a meditation-based stress reduction program in the treatment of anxiety disorders. Am J Psychiatry. 149: 936-943.
  31. Keane, T. M., Caddell, J. M., & Taylor, K. L. (1988). Mississippi Scale for Combat-Related Posttraumatic Stress Disorder: three studies in reliability and validity. Journal of consulting and clinical psychology, 56(1), 85.
  32. Kearney.D, McDermott. K, Malte. C, Martinez. M, & Simpson. T.(2012). Association of Participation in a Mindfulness Program With Measures of PTSD, Depression and Quality of Life in a Veteran Sample. J Clin Psychol 68:101–116, 2012.
  33. Keefe, T. W.(2003). The bio-psycho-social-spiritual origins of environmental justice. Critical Social Work, 3(1),1-17.
  34. Kieviet- Stijnen A, Visser A, Garssen B, Hudig H.(2008) mindfulness-based stress reduction trainig for oncology patients: Patients appraisal and changes in wellbeing. Patient Educ and Couns.(72): 436-442.
  35. Koren D, Arnon I, Lavie P, Klein E.(2002). Sleep complaints as early predictors of posttraumatic stress disorder: A 1-year prospective study of injured survivors of motor vehicle accidents. American Journal of Psychiatry;159:855–857.
  36. Lund HG.(2009). Sleep patterns and predictors of disturbed sleep in a large population of college students. J Adolesc Health 15: 134 - 7.
  37. Narimani .M, Ariapooran .S, Abolghasemi A, Ahadi B.(2012). Effectiveness of mindfulness-based stress reduction and emotion regulation training in the affect and mood of chemical weapons victims. Arak Medical University Journal (AMUJ). 15(61): 107-118[Persian]
  38. Ozdemir PG, Boysan M, Selvi Y, Yildirim A, Yilmaz E.( 2015).Psychometric properties of the Turkish version of the Sleep Hygiene Index in clinical and non-clinical samples. Compr Psychiatry 59: 135 - 40.
  39. Pietrzak, R. H., Goldstein, R. B., Southwick, S. M., & Grant, B. F. (2011). Prevalence and axis I comorbidity of full and partial posttraumatic stress disorder in the United States: Results from wave 2 of the National Epidemiologic Survey on Alcohol and Related Conditions. Journal of Anxiety Disorders, 25(3), 456-465.
  40. Pillar G, Harder L, Malhtra A. Trauma and Posttraumatic Stress disorder.(2006). In T. Lee-chiong (Ed.), sleep: A comprehensive hand book. Hoboken, N J: john Wiley & sons; P.857-866.
  41. Richeya, J. A., Schmidtc, N. B., Hofmannd, S. G., & Timpano. K. R. (2010). Temporal and structuraldynamics of anxiety sensitivity in predicting fearful responding to a %35 CO2 challenge. Journal of Anxiety Disorders, 24, 423-432.
  42. Sadock BJ, Sadock AV.( 2007). Synopsis of psychiatry. Philadelphla: Lippincott Williams & Wilkins;.P,12-20..
  43. Segal, Z.V., Williams, M. G.,& Teasdale,J.D.(2002), Mindfulnessbased cognitive therapy for depression. New York: Guilford Press.
  44. Segerstrom, S. C., Tsao, J. C. I., Alden, L. E., & Craske, M. G. (2010). Worry and rumination: Repetitive thought as a concomitant and predictor of negative mood, No. 24, pp. 671-688.Cognitive Therapy and Research.
  45. Simons M.Shapiro SL, Bootzin RR, Figueredo AJ, Lopez AM, Schwartz GE.(2003) The efficacy of Metacognitive therapy and other cognitive-behavioral treatments for posttraumatic stress disorder. Verhaltenstherapie;20,86-92.
  46. Surcamp, Jenaya Rose. (2015). Applied Logotherapy for the Treatment of Post-Traumatic Stress Disorder in Men and Women United States Army Veterans. In partial fulfillment of the requirements for the degree of Honors Baccalaureate of Science in Public Health Honors Scholar. Oregon State University University Honors College.
  47. Thompson BL, Waltz J.( 2010).Mindfulness and experiential avoidance as predictors of posttraumatic stress disorder avoidance symptom severity.J Anxiety Disord,24(4):409-15.
  48. Vujanovic AA, Youngwirth NE, Johnson KA, Zvolensky MJ.(2009). Mindfulness-based acceptance and posttraumatic stress symptoms among trauma-exposed adults without axis I psychopathology. J Anxiety Disord. 23(2):297-303.
  49. Whitaker K, Brewin C R, Maggie W (2008). mindfulness-based stress reduction in the treatment of sleep disturbance in womenwith breast cancer An exploratory study. J Psychosom Res. (54): 85-91.
  50. Zeidan F, Johnson SK, Diamond BJ, David Z, Goolkasian P.(2010). Mindfulness meditation improves cognition: evidence of brief mental training. Conscious Cogn. 19(2):597-605.