اثربخشی ACT بر راهبردهای کنترل فکر در افراد PTSD ناشی از جنگ

نویسندگان

1 پردیس علوم و تحقیقات خوزستان

2 دانشگاه علوم پزشکی و خدمات بهداشتی درمانی مازندران ، ساری، ایران

چکیده

مقدمه: هدف از این پژوهش، مطالعه اثربخشی ACT بر راهبردهای کنترل فکر در افراد PTSD ناشی ‌از جنگ در شهر ساری است. روش: طرح پژوهش حاضر از نوع آزمایشی با طرح پیش‌آزمون ـ پس‌آزمون با گروه کنترل است. جامعۀ آماری این پژوهش را جانبازان شهرستان ساری که در بنیاد شهید و امور یثارگران پرونده جانبازی با تشخیص اختلال پس از سانحه (PTSD) تشکیل دادند، شامل شدند. نمونه آماری 28 نفر به‌صورت تصادفی انتخاب و در دو گروه 14 نفر گروه آزمایش و 14 نفر در گروه گواه قرار گرفتند. آزمون پیش‌آزمون از هر دو گروه گرفته شد، سپس روی گروه آزمایش، درمان تعهد و پذیرش به مدت 8 جلسه 120 دقیقه‌ای در هفته انجام شد. ابزار گردآوری داده‌ها، پرسشنامه راهبرد کنترل فکر ولز و دیویس (1994) بود که بعد از تأیید روایی، پایایی آن 0/81محاسبه شد. برای تجزیه‌و‌تحلیل داده‌های جمع‌آوری‌شده از آمار توصیفی و استنباطی استفاده شد. نتایج:تحلیل کوواریانس نشان داد که درمان ACT بر راهبردهای کنترل در افراد PTSD مؤثر است. بحث: درمان ACT بر توجه بر گردانی، تنبیه، ارزیابی مجدد، نگرانی و کنترل اجتماعی مؤثر است. به‌عبارتی‌دیگر می‌توان گفت که درمان ACT در مرحله پیگیری ادامه داشته و به‌طور معناداری موجب بهبود راهبردهای کنترل فکر افراد PTSDشده است.

کلیدواژه‌ها


  1. ابراهیمی، احمد؛ خیرآبادی، حسن و Ø‌عفر مرادی، علی‌رضا (1394)، اثربخشی درمان‌شناختی رفتاری در مؤلفه‌های سوگیری توØ‌ه در اختلال اضطراب فراگیر مطالعه تک‌آزمودنی مØ‌له علوم رفتاری، دوره 9، شماره 2: 121 تا 128.
  2. ابوالقاسمی، عباس؛ بخشیان، فرشته و نریمانی، محمد (1391)، راهبردهای کنترل فکر و بازداری پاسخ در افراد مبتلا به اختلال استرس حاد و افراد بهنØ‌ار، فصلنامه دانش و تندرستی، دوره 7، شماره 4: 165 ـ 172.
  3. ایزدی، راضیه و عابدی، محمدرضا (1393)، درمان مبتنی‌بر پذیرش و تعهد، نوبت دوم، انتشارات Ø‌نگل.
  4. بخت‌آور، عيسي؛ نشاط‌دوست، حميدرضا؛ مولوي حسين و بهرامي فاطمه (1387)، اثربخشي درمان رفتاري ـ فراشناختي بر كاهش ميزان خودتنبيهي در بيماران مبتلا به اختلال استرس پس از سانحه، تحقیقات علوم رفتاری، دوره 5، شماره 2: 93 تا 98.
  5. پورافکاری، نصرت‌اله (1382)، واژه‌نامه روان‌شناسی و وروان‌پزشکی ،تهران: انتشارات معاصر.
  6. Ø‌اسبی، مصطفی (1394)، اثربخشی درمان شناختی مبتنی‌بر حضور ذهن بر کاهش نشانگان اختلال استرس پس از ضربه ناشی از Ø‌نگ بر Ø‌انبازان روان‌شناسی بالینی، پایان‌نامه دانشگاه آزاد اسلامی کرØ‌.
  7. حسينيان سيمين؛ پردلان نوشين؛ حيدري حميد و سليمي سمانه (1393)، تحليل ساختاري فرسودگي شغلي پرستاران با مؤلفه‌های مبتني بر پذيرش، تعهد و تنظيم هيØ‌ان، مØ‌له دانشگاه علوم پزشكي مازندران، دوره بيست و چهارم، شماره 113 خرداد: 37 ـ 46.
  8. خانی‌پور، حمید؛ سهرابی اسمرود؛ فرامرز، طباطبایی و برزکی، سعید (1390)، مقایسه باورهای شناختی و راهبردهای کنترل فکر در دانشØ‌ویان با سطوح بهنØ‌ار و بیمارگون از نگرانی، مØ‌له پژوهش‌های روان‌شناسی بالینی و مشاوره (مطالعات تربیتی و روان‌شناسی)، دوره 1، شماره 1: 71 ـ 82.
  9. رحیمی، ندا (1393)، اثربخشی درمان مبتنی‌بر پذیرش و تعهد و درمان میان‌فردی در کاهش اضطراب و افسردگی دانش‌آموزان دارای فوبی اØ‌تماعی، پایان‌نامه کارشناسی ارشد روان‌شناسی بالینی، دانشگاه محقق اردبیلی.
  10. راه‌نØ‌ات، امیرمحسن؛ ربیعی، مهدی؛ سلیمی، سیدحسین؛ فتحی آشتیانی، علی؛ دنیوی، وحید و میرزایی، Ø‌عفر (1393)، نقش راهبردهای کنترل افکار در علائم اختلال استرس پس از سانحه مزمن ناشی از Ø‌نگ، مØ‌له علوم رفتاری، دوره 8، شماره 4: 247، 354.
  11. سلیمی، سیدحسین؛ راه‌نØ‌ات، امیرمحسن؛ ربیعی، مهدی، فتحی آشتیانی، علی؛ دباغی، پرویز و دنیوی، وحید (1393)، مرور و تحليل درمان فراشناختی به‌عنوان یکی از مداخلات اثربخش در درمان اختلال استرس پس از سانحه PTSD، فصلنامه پرستار و پزشک در رزم.
  12. شبان‌زاده، محبوبه و امیدی، عبدالله (1394)، بررسي اثربخشي روش تركيبي ذهن آگاهي مبتني‌بر درمان شناختي با درمان رفتاري شناختي سنتي در درمان افسردگي Ø‌انبازان، اولین کنگره سراسری موØ‌ سوم درمان‌های رفتاری ،کاشان.
  13. شاره، حسین و علی‌مرادی، عبدالطیف (1392)، سیستم‌های مغزی ـ رفتاری، باورهای فراشناختی و راهبردهای کنترل فکر در بیماران مبتلا به اختلال وسواسی ـ اØ‌باری، مØ‌له روان‌شناسی بالینی، سال پنØ‌م، شماره 3: 11 ـ 21.
  14. عزیزي، علی‌رضا، محمدخانی پروانه و عباسی پریناز (1392)، ارتباط راهبردهاي کنترل فکر و باورهاي‌هاي مرتبط با نگرانی با علائم استرس Ø‌انبازان Ø‌نگ تحمیلی مØ‌لۀ علمی ـ پژوهشی طب Ø‌انباز، دوره 6 (22): 35 ـ 46.
  15. عبدل پور، قاسم؛ خانØ‌انی، زینب؛ محمد علیلو، مØ‌ید و فخاری، علی (1394). فراشناختی بیماران مبتلا به اختلال استرس پس از سانحه، دوره سوم، شماره 4: 16 تا 24.
  16. گودرزی، محمدعلی و اسماعیلی ترکانبوری، یعقوب (1384)، رابطه بين راهبردهاي كنترل افكار رخنه‌كننده و شدت علائم وسواسي، مØ‌له حکیم، دوره 8، شماره 4: 45 ـ 51.
  17. محققی حسین؛ دوستی پیمان و Ø‌عفری داود (1394)، تأثیر درمان پذیرش و تعهد بر فرانگرانی، نگرانی اØ‌تماعی و نگرانی سلامتی دانشØ‌ویان، فصلنامه مطالعات روان‌شناسی بالینی، دوره 6، شماره 23: 81 تا 94.
  18. مکوند حسینی، شاهرخ و همکاران؛ کثیری ، مرتضی؛ نØ‌فی ، محمود وشاهی، مرØ‌ان (1394)، اثربخشی درمان شناختی رفتاری بر سلامت روان Ø‌انبازان مبتلا به اختلال پس از سانحه تحت درمان دارویی، فصلنامه طب Ø‌انباز.
  19. نوربالا، احمد؛ باقری، علی؛ یزدی، سید عباس و محمدی، کاظم (1378)، اعتباریابی پرسشنامه 28 سؤالی سلامت عمومی به عنوان ابزار غربالگری اختلالات روان پزشکی در شهر تهران، مØ‌له تحقیقات نظام سلامت حکیم، دوره 11، شماره 4: 47 تا 53.
  20. ولز، Ø¢. (2009)، راهنمایی عملی درمان فراشناخی اضطراب و افسردگی ترØ‌مۀ شهرام محمدخانی، (1388) تهران نشر ورای دانش.
  21. هادی‌تبار، حمید؛ نوابی‌نژاد، شکوه و احقر، قدسی (1390)، بررسی تأثیر آموزش مؤلفه‌های هوش معنوی بر کیفیت زندگی همسران Ø‌انباز شاغل به تحصیل در مدارس بزرگ‌سالان شهر تهران در سال 90 ـ 89، نشریه طب Ø‌انباز، دوره 4، شماره 14: 1 تا 11.
  22. Bennett SA, Beck JG, Clapp JD. Understanding the relationship between posttraumatic stress disorder and trauma cognitions: The impact of thought control strategies. Behavior Research and Therapy 2009;47:1018-23.
  23. Craddoc, A. E. (2007). Relationship between attitudinal similarity couples satisfaction in married and de factor couples. Australian Journal of Psychology, 43, 11-16
  24. Forman EM, Herbert D.(2009). New directions in cognitive behavior therapy: acceptance based therapies, chapter to appear. In: O'Donohue WT, Fisher JE editors. Cognitive behavior therapy: applying empirically supported techniques in your practice. 2nd ed. Hoboken, NJ: John Wiley & Sons; 2009. p. 263-268
  25. Hayes, S.C., & Strosahl, K.D. (2010). A practical guide to Acceptance and Commitment Therapy. New York: Springer Science and Business Media Inc.
  26. Hayes, L., Boyd, C.P. & Sewell, J. (2011). Acceptance and Commitment Therapy for Treatment of Adolescent Depression: Apilot study in a psych8iatric out patient setting. Journal of Mindfulness. 2 (2011). 86-94.
  27. Hayes, S.C. & Levin, E.M., Villatte, J.L. (2013).Acceptance and Commitment therapy and Contextual Behavioral Science: Examining the progress of a Distinctive Model of Behavioral and Cognitive Therapy. Journal of Behave Ther, 44 (2): 180-198.
  28. Harris, R. (2012). ACT made simple: An easy-toread primer on acceptance and commitment therapy. Oakland, CA: New Harbinger Publications.
  29. McCracken LM, Velleman S. (2010).Psychological flexibility in adults with chronic pain: a study of acceptance, mindfulness, and values-based action in primary care. Pain 2010; 14(8):141-147.