تأثیر آموزش مهارت‌های هیجانی و اجتماعی بر کاهش اعتیادپذیری دانش‌آموزان مدارس دوره متوسطه شاهد (فرزندان ایثارگران، جانبازان و کارکنان نظامی) تبریز

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 گروه روانشناسی، دانشگاه شهید مدنی آذربایجان، دانشکده روانشناسی و علوم تربیتی، تبریز، ایران

2 دانشگاه تبریز،گروه روانشناسی، دانشکده روانشناسی و علوم تربیتی، تبریز، ایران

چکیده

مقدمه: هدف این پژوهش، تعیین اثربخشی آموزش مهارت‌های اجتماعی و هیجانی در کاهش اعتیاد‌پذیری دانش‌آموزان پسر دوره متوسطه مدارس شاهد بود.
روش: با استفاده از روش نمونه‌گیری دردسترس، دو گروه به‌صورت کاملاً تصادفی و هر گروه به تعداد 25 نفر به‌عنوان گروه آزمایش و گروه کنترل برای انجام این پژوهش انتخاب شدند. برای جمع‌آوری اطلاعات تحقیق هر دوگروه با استفاده از پرسشنامه اعتیاد‌پذیری مورد ارزیابی پیشین قرار گرفتند. سپس به گروه آزمایشی مهارت‌های اجتماعی و هیجانی طی ده جلسه یک ساعته، آموزش داده شد. طی این مدت، گروه کنترل هیچ مداخله‌ای دریافت نکرد. پس از اتمام آموزش، همان ابزار به‌عنوان پس‌آزمون روی آزمودنی‌ها اجرا شد. برای تجزیه‌وتحلیل نتایج از آزمون تجزیه‌وتحلیل کوواریانس استفاده شد.
نتایج: تجزیه‌وتحلیل داده‌ها بیانگر آن است که آموزش مهارت‌های اجتماعی و هیجانی، باعث کاهش اعتیادپذیری، آمادگی به اعتیاد و کاهش اعتراف به آن در دانش‌آموزان می‌شود.
بحث: یافته‌ها نشان‌دهنده آن است که این روش می‌تواند به‌منزله رهیافتی مقابله‌ای در آموزش نوجوانان مورد استفاده قرار گیرد که این امر باید مطمح‌نظر گروه‌های مرجع همچون مشاوران، مربیان مدارس و برنامه‌ریزان اجتماعی قرار گیرد.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

The Effectiveness of Emotional and Social Skills Training on Reducing Addiction Potential among Shahed High School Students (Children of Disabled Veterans, Veterans and Military Staff) in Tabriz

نویسندگان [English]

  • Safar ali Dehgani 1
  • Rahim Badri Gargari 2
1 Corresponding Author: PhD Candidate, Faculty of Psychology and Educational Sciences, Shahid Madani University of Azerbaijan
2 Full Professor, Faculty of Psychology and Educational Sciences, University of Tabriz
چکیده [English]

Introduction: The aim of this study was to determine the impact of social and emotional skills training on reducing addiction potential among the male students of Shahed High Schools.
Method: Using the availability sampling method, two groups of 25 people were selected completely randomly as the experimental group and the control group. To collect the research data, both groups were made to take the Addiction Potential Questionnaire as a pre-test. Then the experimental group participated in ten one-hour sessions of social and emotional skills training. During this period, the control group did not receive any intervention. At the end of the training, the Addiction Potential Questionnaire was administered on the subjects as a post-test. Analysis of covariance was used to analyze the results.
Results: Data analysis shows that teaching social and emotional skills reduces addiction potential, addiction readiness and decrease in confession of it among students.
Discussion: The results indicate that this method can be used as a coping approach in the education of adolescents, which should be considered by reference groups such as counselors, school educators and social planners.

کلیدواژه‌ها [English]

  • social and emotional skills
  • effectiveness
  • addiction potential
  • male students of Shahed Schools
اسماعیلی‌نسب، مریم؛ اندامی‌خشک، علی‌رضا؛ آزرمی، هاله و ثمررخی، امیر (1393)، نقش پیش‌بینی‌کنندگی دشواری تنظیم هیجان و تحمل پریشانی در اعتیادپذیری دانشجویان، فصلنامه اعتیادپژوهی، سال هشتم، شماره 29: 62 ـ 49.
اسماعیلی، مریم؛ توکلی، ماهگل؛ یعقوبیان، فاطمه؛ اسماعیلی، لیلا و مهدوی، سعیده (1393)، اثربخشی آموزش گروهی مهارت‌های اجتماعی بر میزان توانایی و مشکلات رفتاری دختران نوجوان شاهد و ایثارگر، دانش و پژوهش در روان‌شناسی کاربردی، سال پانزدهم، شماره 2: 95 ـ 86.
ابدری‌گرگری، رحیم (1393)، تأثیر جهت‌گیری‌های مذهبی و روش‌های مقابله مذهبی بر اعتیادپذیری دانشجویان دانشگاه تبریز. راهبرد فرهنگ، شماره 28: 175 ـ 153.
جناآبادی، حسین (1388)، بررسی رابطه خودآگاهی هیجانی و کنترل تکانه از مؤلفه‌های هوش هیجانی با استعداد اعتیاد دانش‌آموزان پسر دوره‌ متوسطه، مطالعات روان‌شناسی تربیتی، دوره ششم، شماره 9: 12 ـ 1.
درکه، بهاره؛ کرامتی، هادی و امیری، حسن (1392)، اثربخشی آموزش مهارت‌های زندگی در کاهش گرایش به مصرف موادمخدر، فصلنامه علمی ـ تخصصی دانش انتظامی، سال ششم، شماره 3: 112 ـ 89.
رسولی، فاطمه (1390)، نقش آموزش کنترل خشم در مقاوم‌سازی نوجوانان در برابر اعتیاد و سوءمصرف مواد، پژوهشنامه نظم و امنیت اجتماعی، شماره 4: 38 ـ 21.
سبزوار، مریم؛ عابدی، احمد و لیاقت‌دار محمدجواد (1392)، مقایسه یادگیری اجتماعی و هیجانی و مهارت‌های اجتماعی دانش‌آموزان مدارس غیردولتی و مدارس دولتی شهر اصفهان، مجله علوم تربیتی دانشگاه شهید چمران، دوره 6 سال 20: 188 ـ 171.
شاکری و فرخی‌فر (1394)، تأثیر آموزش مهارت‌های زندگی بر کاهش اعتیادپذیری دانش‌آموزان دوره دوم متوسطه، فصلنامه علمی ـ تخصصی دانش انتظامی ایلام، دوره چهارم، شماره 15: 71 ـ 82. 
صدری، اسماعیل؛ اکبرزاده، نسرین و پوشنه، کامبیز (1387)، تأثیر برنامه آموزش مهارت‌های اجتماعی ـ هیجانی بر هوش هیجانی دانش‌آموزان، پژوهش‌های روان‌شناختی، دوره 11، شماره 3 و 4: 83 ـ 69.
قنبری‌طلب، محمد؛ قنبری، علی؛ طهماسبی کهیانی، فاطمه و نادری لرد جانی، مریم (1392)، رابطه هوش هیجانی با استعداد اعتیاد دانش‌آموزان پسر دوره پیش‌دانشگاهی شهرستان کرد، مجله دانشگاه علوم پزشکی شهر کرد، دوره 15، شماره 3: 39 ـ 33.
قهاری، شهربانو (1391)، مهارت‌های نوجوانی، تهران: نشرقطره.
کردمیرزا، عزت‌اله؛ آزاد، حسین و اسکندری، حسین (1382)، هنجاریابی آزمون آمادگی اعتیاد به‌منظور شناسایی افراد مستعد سوء‌مصرف مواد در بین دانشجویان دانشگاه‌های تهران. فصلنامه اعتیاد پژوهی، سال اول شماره 2: 80  ـ 47.
کرمی‌راد، بهنام؛ زرگر، یدالله و مهرابی‌زاده هنرمند، مهناز (1392)، اثربخشی آموزش هوش هیجانی بر آمادگی اعتیاد در دانشجویان پسر، مجله روان‌شناسی اجتماعی، سال هشتم، شماره 29: 43 ـ 33.
منشئی، غلامرضا؛ جلالی، داریوش و مظاهری، ممحمدمهدی (1392)، تأثیر سه روش پیشگیری بر نگرش، بیزاری از یکنواختی و ماجراجویی دانش‌آموزان نسبت به مصرف موادمخدر، مجله روان‌شناسی اجتماعی، سال هشتم، شماره 27: 24 ـ 5.
نریمانی، محمد؛ عیوضی، نسرین و ابوالقاسمی، عباس (1393)، اثر بخشی آموزش هوش هیجانی در پیش‌گیری از گرایش دانش‌آموزان به سوء استفاده از مواد، فصلنامه اعتیادپژوهی سوء‌مصرف مواد، سال هشتم، شماره 30:20 ـ 9.
نعمت‌الهی، فاطمه؛ گلزاری، محمود و شمس، جمال (1388)، اثربخشی آموزش مقابله مثبت بر کاهش اعتیادپذیری دانشجویان، فصلنامه اعتیادپژوهی سوء‌مصرف مواد، 3 (12): 68 ـ 53.
 Bjorn, M., Ruji, R., & Robin, S. (2007). Hypomania personality feattures and addictive tendencies. Personality and Individual Differnces 42,  801-810.
Chong, W. H., Chye, S., Huan, V. S., & Ang, R. P. (2014). Generalized Problematic Internet Use and regulation of social emotional competence. Computer in Human Behavior38,  151-158.
Clinton, A. B., Edstrom, L., Mildon, H., & Davila, L. (2015). Social emotional learning in a Guatemalan preschool sample. School Psychology International36(1), 18-35.
Cooper, M., Frone, M., Russel, M., & Murder, P. (1995). Drinking to regulate positive and negative emotion. Amotivational model use. Journal of personality and social psychology.69, 990-105.
Coryn, C. L., & Spybrook, J. H. (2009). Development and evaluation of the social- emotional learning scale. Journal of psychoeducational Assessment,27(3) , 283-295.
David , A., Wolf, Claire, V., & Crooks. (2012). Observaations of adolescent peer resistance skills following a classroom-based healthy relationship program. Society for prevention research, Vol 13, 196-205.
Dodga, D. T., & Bickart, T. (2006). Thre Key Social Skill . Journal Clinical Psychology,6,(5), 61-77.
Eva Oberle, C., Domitrovich, D., Meyers & Roger P, & weissberg. (2016). Establishing Systemic social and emotional learning approaches hn schools. Cambridge Journal of Education, 1-18.
Gilbert J, B., Kenneth W, G., Elizabeth , P., & AraxiP, M. (2003). Prevnting tobacco and alcohol use among elementary school student through life skills training. Journal of Child and adolescent Substance Abuse, Vol 12(4),  1-4.
Golman, D. (1994). Emotional Intelligence: Why it matters more than IQ. New York: Bantam Book.
Greshm, F., Bavon, M., & Cook, C. (2006). Social skill training for teachining replacment behaviors . School psychology Review, 150-172.
J, D., Richard f, C., & Janet Y, M. (1992). Risk and protective factors for alcohol and other drug problem in adolescene early adulthood. Psychological Bulletin vol 112(1), 64-105.
Kimber, B., & Sandell, R. (2009). Prevention of substance use among adolescents through social and emotional training in school. Journal of Adolescence32, 1403-1413.
Maurice, J. E., Sarah, J., & Megan Kach, V. (2004). Social and emotional learning, moral eduaction and character eduaction. New York: Aristotke.
Michael, W., Ann, L., & Neil, H. (2013). Assessing diffrential effects of implementation quality and risk status in a whol- school social and emotional learning programe. Mental Health& Prevention,1 , 11-18.
Morcom, V. (2014). Scaffolding Social and emotional learning in an elementary classroom community. International Journal of Educational Research67, 18-29.
Nozomi, F., & Gordon E, B. (2015). The developmen of addiction-prone personality traits in biological and adoptive families. Personality and individual Difference 82, 107-113.
Oberle, E., Schonert- Reichl, K. A., Clyde, H., & Zumbo, B. D. (2014). Social - emotional competencies make the grade: Predicting academic success in early adolescence. Journal of Applied Developmental Psychology35, 138-147.
Rachael, K. (2011). An examination of the impact of a social- emotional and spritual learning program among adolescents in a classroom setting. Social and Emitional Learning, 1-13.
Rhoades, B. L., Warren, H. K., Domitrovich, C. E., & Greenberg, M. T. (2011). Examining the link between preschool social- emotional competance and first grade academic achievement. Early Childhood Research Quarterly26, 182-191.
Rita, F., & Zipora, S. (2010). The contribution of art therapy to the social, emotional, and academic adjustment of childern with learning disabilities. The Art in Psychotherapy,37, 97-105.
Stephaine M, Jones and Suzanne M, & Bouffard. (2012). Social and emotional learning in schools from programs to strategies. Sharing child and youth development knowledge Volume 26, 1-22.
Stuart, S. (2014). Broader measures of success. People for Education, 1-26.
Talped, M. L. (2010). The juvenile and adolescent substance abuse prevention program:An evaluation. International Journal of Behavioral Consulation and Therapy,4 (4), 304-310.
Veronica, M. (2014). Scaffolding social and emotional learning in an elementary classroom comunity. International Journal Of Educational Research,67, 18-29.
Vishal, A. (2013). Emotional and social intelligence competence: Implication for instruction. International Journal of Pedagogies and Learning8 , 65-77