رابطه حمایت اجتماعی ادراک‌شده با استرس ثانویه و سلامت روانی

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 کارشناسی ارشد روان‌شناسی عمومی، واحدتهران جنوب، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران.

2 1- فوق دکتری روان‌شناسی، واحدتهران جنوب، دانشگاه آزاداسلامی 2- واحدتهران جنوب، دانشگاه پیام نور، تهران، ایران.

چکیده

اختلال استرس پس از ضربه، یکی از مشکلات حاد و مزمن اختلالات روانی جانبازان جنگ تحمیلی به‌شمار می‌رود که علاوه بر ایجاد چالش در زندگی آن‌ها، می‌تواند بر سلامت روانی همسران آن‌ها نیز تأثیر بگذارد. هدف این مطالعه، بررسی رابطه حمایت اجتماعی ادراک‌شده با استرس ثانویه و سلامت روانی در همسران جانبازان اعصاب و روان بیمارستان روانپزشکی صدر تهران بود. نمونه آماری پژوهش، 192 نفر از همسران جانبازان اعصاب و روان مراجعه‌کننده به بیمارستان روانپزشکی صدر تهران در سال 1399 تشکیل دادند که به صورت نمونه‌گیری تصادفی سیستماتیک از بین این جامعه آماری انتخاب شدند. ابزار مورد استفاده، پرسشنامه‌ حمایت اجتماعی ادراک‌شده (زیمت، داهلم، زیمت و فارلی، 1988)، پرسشنامه استرس ثانویه (موتا، ژوسف، رز، سوزی و لیدرمن، 1997) و پرسشنامه 28 سوالی سلامت عمومی (گلدبرگ و هیلیر، 1979) بود. برای آزمون فرضیه‌ها، از ضریب همبستگی پیرسون و رگرسیون چند‌گانه استفاده گردید. نتایج تحلیل رگرسیون نشان داد حمایت اجتماعی ادراک‌شده، قادر به پیش‌بینی استرس ثانویه و سلامت روانی در افراد مورد مطالعه بوده و به‌تنهایی توانسته است 3/33 درصد از تغییرات استرس ثانویه و 8/ 35 درصد از تغییرات استرس ثانویه و سلامت روانی را پیش‌بینی کند. لذا می‌توان گفت، حمایت اجتماعی ادراک‌شده، پیش‌بینی کننده معنی‌داری برای استرس ثانویه و سلامت روانی همسران جانبازان اعصاب و روان بوده و ارائه خدمات حمایت روانی به این گروه آسیب‌پذیر می‌تواند نقش بسزایی در تأمین سلامت روانی آن‌ها داشته باشد. 

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Relationship between Perceived Social Support with Secondary Stress and Mental Health of the Wives of Psychiatric Veterans

نویسندگان [English]

  • Maryam Saadatnegad 1
  • Mojtaba Dalir 2
1 MA Student in Public Psychology, Southern Tehran Branch, Islamic Azad University
2 Post-doctoral in Psychology, Southern Tehran Branch, Islamic Azad University/ Southern Tehran Branch, Payame Noor University
چکیده [English]

Post-Traumatic Stress Disorder (PTSD), is one of the acute and chronic disorder in war veterans, which ,affects the mental health of their wives in addition to causing problems in their lives. The main goal of this study was to evaluate the relationship between perceived social support with secondary stress and mental health of wives of psychiatric veterans, who refer to Tehran Sadr psychiatric Hospital. The statistical samples of this study were 190 wives of psychiatric veterans who referred to Tehran Sadr psychiatric clinic and randomly selected from these population samples in  2020. Data were collected using three standard questionnaires of Perceived Social Support (Zimet et al, 1988), Secondary Stress (Motta et al, 1997), and general health Questionnaires-28 (Goldberg and Hillier, 1979). Pearson correlation and multivariate regression were used to test the hypotheses. The multivariate regression analysis revealed that perceived social support was able to predict secondary stress and mental health of statistical samples and also alone predict 33.3% of the changes in secondary stress and 35.8% of the changes in secondary stress and mental health. Therefore, it can be said that perceived social support is a significant predictor of secondary stress and mental health of spouses of psychiatric veterans, and provides psychological support services to this vulnerable group can play an important role in ensuring their mental health.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Perceived Social Support
  • Secondary Stress
  • Mental Health
  • Wives of Psychiatric Veterans
آسایش، حمید؛ حسام، مسلم؛ قربانی، مصطفی؛ شریعتی، علیرضا و نصیری، حسین. (1390). ارتباط حمایت اجتماعی ادراک‌شده، سلامت روان و رضایت از زندگی در دانشجویان شاهد و ایثارگر دانشگاه‌های دولتی شهرگرگان. مجله علمی دانشکده پرستاری و مامایی، 8 (1): 41-34.
اسکافی نوغانی، مریم؛ ناطقیان، سمانه؛ شیرین‌زاده دستگردی، صمد؛ محمدزاده، علی و نجفی، محمود. (1394). ارتباط اختلال استرس پس از ضربه با حمایت اجتماعی، کیفیت زندگی و شادمانی ذهنی در همسران جانبازان مبتلا به اختلال استرس پس از ضربه.  طب جانباز، 8(1): 17-23.
حاتمیان، پیمان؛ کرمی، جهانگیر و مومنی، خدامراد. (1396). رابطه مؤلفه‌های ادراک حمایت اجتماعی (خانواده، دوستان و دیگر افراد مهم) با گرایش به مصرف مواد روان گردان در پرستاران بیمارستان‌های شهر کرمانشاه. فصلنامه علمی پژوهشی آموزش بهداشت و ارتقا سلامت، 5(4): 368-373.
حاجی‌عابد، محمدرضا؛ باقری، فریبرز و اصغرنژاد، علی اصغر. (1390). مقایسه شاخص نگرش به زندگی در بین جانبازان مبتلا به اختلال استرس پس از سانحه با و بدون سابقه سوء مصرف مواد در بیمارستان شهید رجایی اصفهان.  طب جانباز، 5(2): 10-17.
حجتی، حمید؛ ساربانی، اعظم و علی محمدزاده، خلیل. (1396). ارتباط تجارب معنوی روزانه با استرس ادراک‌شده در همسران جانبازان استرس پس از سانحه جنگی. مجله طب نظامی، 19(2): 135-142.
خدابخشی‌کولایی، آناهیتا و نجمی‌صادق، سما. (1398). زندگی با پدر جانباز: واکاوی نیازهای روان شناختی و عاطفی دخترانِ جانبازان (رویکردی پدیدارشناسانه). مجله طب نظامی، 21(5): 479-489.
دژکام، محمود و امین‌الرعایا، آزیتا. (1382). مقایسه نسبت سلامت روانی همسران جانبازان اعصاب و روان تهرانی مراجعه کننده به بیمارستان صدر با همسران بیماران اعصاب و روان تهرانی مراجعه کننده به بیمارستان امام حسین. اولین همایش علمی جانباز و خانواده، تهران.
دلیر، مجتبی و قاسمی، ناهید. (1398). نقش حمایت اجتماعی و هیجان‌خواهی در تاب‌آوری امدادگران جمعیت هلال احمر. فصلنامه پژوهش‌های روان‌شناسی اجتماعی، 33، 34-19.
زاهدی‌اصل، محمد و صلاح الدین، صالح. (1393). بررسی حمایت اجتماعی و میزان سلامت اجتماعی همسران جانبازان اعصاب و روان شهر تهران. مجله پژوهشنامه مددکاری اجتماعی، 1: 244-207.
سلیمی، ع.، جوکار، ب.، و نیک‌پور، ر. (1388). بررسی نقش ادراک حمایت اجتماعی و احساس تنهایی در استفاده از اینترنت. مطالعه روانشناختی، 3(5)، 102-81
سیف زاده، علی. (1395). رابطه بین حمایت اجتماعی ادراک‌شده و سلامت در سالمندی. نشریه سالمند شناسی، 1(1): 47-40.
عبدالله زاده رافی، مهدی؛ حسن زاده، مریم؛ احمدی، شکوفه؛ طاهری، محمد و حسینی، محمدعلی. (1391). رابطه بین حمایت اجتماعی با افسردگی و اضطراب در سه ماهه سوم بارداری. مجله ایرانی پژوهش پرستاری، 7 (26): 1-10.
قدم‌پور، عزت الله؛ حیدریانی، لیلا و برزگر‌بفرویی، مهدی. (1398). اثربخشی درمان مبتنی بر بهبود کیفیت زندگی بر بهزیستی ذهنی، تاب‌آوری و رضایت زناشویی همسران جانبازان. مجله طب نظامی، 21(1): 22-31.
کاظمی، آمنه سادات؛ بنی‌جمالی، شکوه السادات؛ احدی، حسن و فرخی، نورعلی. (1391). بررسی اثربخشی آموزش راهبردهای شناختی- رفتاری درکاهش علایم اختلال استرس پس از ضربه ثانویه ومشکلات روانشناختی همسران جانبازان مبتلا به PTSD مزمن. مجله علوم پزشکی دانشگاه آزاد اسلامی، 22(2): 122-129.
گنجی، مهدی. (1397). راهنمای تشخیصی و آماری اختلالات روانی DSM-V. تهران: انتشارات ساوالان.
محمدداودی، امیرحسین و حجتی، فائزه. (1395). آمار استنباطی پیشرفته در علوم رفتاری. چاپ اول، تهران: آوای نور.
مظفری، و. (1397).  اثربخشی شناخت درمانی مبتنی بر ذهن آگاهی برتاب آوری و کنترل هیجانی همسران جانباز اعصاب و روان. طب جانباز، 11(2): 61-66.
موسویان خراسانی، سیدحسین؛ وقارسیدین، سیدابوالفضل؛ زارعی، بهاره و شفیعی، فرزانه. (1398). ارتباط حمایت اجتماعی ادراک‌شده با استرس آسیب‌زای ثانویه و استرس ادراک‌شده در پرستاران. فصلنامه پرستاری، مامایی و پیراپزشکی، 5(2): 69-80.
References
Cheng Y, Li X, Lou C, Sonenstein FL, Kalamar A, Jejeebhoy S & et al. (2014). The association between social support and mental health among vulnerable adolescents in five cities: findings from the study of well-being adolescents in vulnerable environments. J Adolesc Health;55: 31-S38. doi: 10.1016/j.jadohealth.2014.08.020.
Cohen SH, Underwood L, Gottlieb G, & Benjamin H. (2000). Social Support Measurement in an Intervention: A Guide for health and social scientists, Oxford University Press.
DeBeer BB, Kimbrel NA, Meyer EC, Gulliver SB, & Morissette SB. (2014).  Combined PTSD and depressive symptoms interact with post-deployment social support to predict suicidal ideation in Operation Enduring Freedom and Operation Iraqi Freedom veterans. Psychiatry Research; 216(3): 357-362.
      doi: 10.1016/j.psychres.2014.02.010.
Edwards LM. (2004). Measuring Perceived Social Support in Mexican American Youth: Psychometric Properties of the Multidimensional Scale of Perceived Social Support Hispanic. Journal of Behavioral Sciences, 26 (2): 187-94.
Figley CR, Kiser LJ. (2012). Helping Traumatized Families. New York, NY: Routledge.
Franciskovic T, Stevanovic A, Jelusic I, Roganovic B, Klaric M, Grkovic J. (2007). Secondary traumatization of wives of war veterans with posttraumatic stress disorder. Croat Med J; 48(2): 177–184. [PMID]
Friedlander LJ, Reid GJ, Shupak N, & Cribbie R. (2007). Social support, self- esteem, and stress as predictors of Adjustment in university students among first-year undergraduates. Journal of College Student Development; 48(3):259-74.
Goldberg DP, Hillier VF. (1979). A scaled version of the General Health Questionnaire. Psychol med; 9(1):139-45. doi: 10.1017/s700021644.
Heber E. (2009). Comprehensive Psychiatric Nursing. Mosby, London.
Henry SB, Smith DB, Archuleta KL, Sanders E, Goff BS, Reisbig JAM & et al. (2011). Trauma and couples: Mechanisms in dyadic functioning. J Marital Fam Ther; 37(3):319-32.
          doi: 10.1111/j.1752-0606.2010.00203.
Jukic M, Marija AL, Pozgain I, & Talapko J. (2020). The Role of Perceived Social Support in Assessing Posttraumatic Stress Disorder and Mental Health-Related Quality of Life in Veterans. Healthcare; 8(4): 396. doi:10.3390/healthcare8040396.
Klaric M, Franciskovic T, Obrdalj EC, Petric D, Britvic D, & Zovko N. (2012). Psychiatric and health impact of primary & secondary trauma -tization in wives of veterans with post-traumatic stress disorder. Psychiatr Danub; 24(3): 280-6. [PMID]
Măirean C. (2016). Secondary traumatic stress and post traumatic growth: Social support as a moderator. The Social Science J.;53 (1): 14-21.
Martens L & Addington J. (2019). The psychological wellbeing of family members of individuals with schizophrenia. Epidemiology Psychiatric Soc;36(3): 128-30. doi: 10.1007/s001270050301.
Motta RW, Joseph JM, Rose RD, Suozzi JM, & Leiderman LJ. (1997). Secondary trauma:  Assessing inter‐ generational transmission of war experiences with a modified Stoop procedure. Journal of Clinical Psychology; 53(8): 895-903.
      doi: 10.1002/(sici)1097-4679(199712)53
Noorbala AA, Faghihzadeh S, Kamali K, Bagheri-Yazdi SA, Hajebi A, Mousavi MT & et al. (2017). Mental health survey of the adult population of Iran in. Arch Iran Medicine; 20(3): 128 –134. [PMID]
Ross AM, Steketee G, Emmert-Aronson BO, Brown TA, Muroff J, & DeVoe ER. (2020). Stress-buffering versus support erosion: Comparison of causal models of the relationship between social support and psychological distress in military spouses. American Journal of Orthopsychiatry; 90(3): 361-373. doi/10.1037/ort0000438
Rothon C, Goodwin L & Stansfeld S. (2012). Family social support, community social capital and adolescents mental health and educational outcomes: a longitudinal study in England. Soc Psychiatry Psychiatr Epidemiol; 47 (5): 697-709.
      doi: 10.1007/s00127-011-0391
Tajalli P, Sobhi A, & Ganbaripanahah A. (2010). The relationship between daily hassles and social support on mental health of university students. Procedia Social and Behavioral Sciences, 5: 99–103.
      https://doi.org/10.1016/j.sbspro.2010.07.058   
 Zimet GD, Dahlem NW, Zimet SG, & Farley GK. (1988). The Multidimensional Scale of Perceived Social Support. Journal of Personality Assessment; 52(1):30-41.
      https://doi.org/10.1207/s15327752jpa5201_2