اثربخشی طرح‌واره درمانی بر کاهش طلاق عاطفی در زنان دارای همسر نظامی

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 نویسنده مسئول: استادیار، گروه روانشناسی، واحد سمنان، دانشگاه آزاد اسلامی، سمنان، ایران

2 کارشناسی ارشد، گروه روانشناسی و علوم تربیتی، واحد تهران شمال، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران

چکیده

مطالعه حاضر با هدف تعیین اثربخشی رویکرد طرح‌واره درمانی بر کاهش طلاق عاطفی در زنان دارای همسر نظامی صورت گرفت. روش تحقیق نیمه‌آزمایشی به شیوه‌ی پیش‌آزمون-پس‌آزمون با گروه آزمون و گواه بود. جامعه آماری، شامل کلیه زنان دارای همسر نظامی ساکن در منطقه 1 شهر تهران که به مراکز مشاوره و روان‌شناسی خانواده‌های نظامی مراجعه نموده‌اند. در این تحقیق، از مراکز مشاوره و روان‌شناسی ویژه خانواده‌های نظامی در سطح شهر تهران براساس موقعیت جغرافیایی، مرکز درمانی آتیه را به‌عنوان گروه نمونه‌گیری انتخاب و از میان مراجعه‌کنندگان به این مرکز نمونه انتخاب شد. با توجه به معیارهای ورود به نمونه نهایتاً 32 نفر انتخاب شدند و به‌صورت تصادفی در گروه‌های آزمایش و گواه (16 نفر برای گروه آزمایش و 16 نفر برای گروه گواه) گزارش شدند. جلسات طرح‌واره درمانی براساس پروتکل طرح‌واره درمانی همتی ثابت، نوابی نژاد و خلعتبری (1395) بود که 8جلسه درمانی بود. جهت تعیین میزان طلاق عاطفی شرکت‌کنندگان در رابطه زناشویی در مراحل پیش و پس‌آزمون از پرسش‌نامه طلاق عاطفی گاتمن (2008) استفاده شد. جهت تجزیه و تحلیل داده‌ها از میانگین و انحراف استاندارد و برای تعیین اثربخشی مداخله از آزمون تحلیل کواریانس استفاده شد. نتایج تحلیل کواریانس نشان داد که طرح‌واره‌ی درمانی بر طلاق عاطفی مؤثر واقع شده است. نتیجه کلی تحقیق پیش‌رو نشان می‌دهد که طرح‌واره درمانی بر کاهش طلاق عاطفی در زنان دارای همسر نظامی تأثیر دارد. نتایج این پژوهش نشان داد که طرح‌واره درمانی می‌تواند در کاهش طلاق عاطفی در زنان متأهل دارای همسر نظامی مؤثر باشد و یک روش انتخابی برای بهبود تعارضات در این افراد باشد.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

The Effectiveness of Schema Therapy on Reducing Emotional Divorce in Women with Military Spouses

نویسندگان [English]

  • Mastooreh Sedaghat 1
  • Roya Afraee 2
1 Assistant Professor , Department of Psychology, Semnan Branch, Islamic Azad University, Semnan, Iran
2 MA in Psychology ,Departmant of Educational Sciences, Islamic Azad University, Tehran North, Tehran, Iran
چکیده [English]

The aim of this study was to determine the effectiveness of schema therapy approach on reducing emotional divorce in women with military spouses. For this purpose، group therapy with quasi-experimental research method in pre-test-post-test with experimental and control groups was used. The statistical population of the present study includes all women with military spouses living in District 1 of Tehran who in 2019 referred to counseling and psychological centers of military families. In this study، Atieh Medical Center was selected as a sampling group from the counseling and psychology centers for military families in Tehran based on its geographical location and its sample was selected from those who referred to these centers. According to the inclusion criteria، 32 people were finally selected and randomly assigned to the experimental and control groups (16 for the experimental group and 16 for the control group). Schematic therapy sessions were based on Hemmat Sabet، Navabi Nejad and Khalatbari (2016) schema therapy protocol، which was about 8 therapy sessions. To determine the degree of distress and emotional divorce of the participants in the marital relationship in the pre- and post-test stage ،and the Guttman Emotional Divorce Questionnaire were used. Mean and standard deviation were used to analyze the data and analysis of covariance (ANCOVA) test was used to determine the effectiveness of the intervention. The results of analysis of covariance showed that the treatment scheme was effective on emotional divorce. The overall result of the progressive research shows that planning therapy affects the reduction of emotional divorce in women with military spouses. The results of this study showed that planning therapy can be effective in reducing emotional divorce in married women and having a selective way to improve conflicts in these people.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Schema Therapy
  • Emotional Divorce
  • Women with Military Spouses
اکبری ابراهیم، عظیمی زینب، طالبی سعیده، فهیمی صمد (۱۳۹۵). پیش‌بینی طلاق عاطفی زوجین بر اساس طرح‌واره‌های ناسازگار اولیه، تنظیم هیجان و مؤلفه‌های آن. روان‌شناسی بالینی و شخصیت. ۱۴ (۲): ۷۹-۹۲.
اکبری، ابراهیم.، محمود علیلو، مجید.، خانجانی، زینب.، پورشریفی، حمید.، فهیمی، صمد.، امیری پیچاکلایی، احمد.، عظیمی، زینب.، (1391). مقایسه دانشجویان دارای شکست عشقی با و بدون نشانگان بالینی در طرح‌واره‌های ناسازگار اولیه و الگوهای فرزند پروری. مجله روان‌پزشکی و روان‌شناسی بالینی ایران. 18 (194): ص 3-18.
امانی، احمد؛ بهزاد، داود. (1391). اثربخشی طرح‌واره درمانی در ارتقاء تعهد زناشویی و حرمت خود همسرها. پژوهش‌های مشاوره، 11 (41): 117-133
امیری پیچاکلایی، احمد.، خانجانی، زینب.، پورشریفی، حمید.، اکبری، ابراهیم.، عظیمی، زینب.، فهیمی، صمد.، محمود علیلو، مجید.، قاسم‌پور، عبدالله. (1391). بررسی مقدماتی علل تداوم نشانگان بالینی شکست عاطفی دانشجویان: با تأکید بر سبک‌های دلبستگی و طرح‌واره‌های ناسازگار اولیه. مجله اندیشه و رفتار در روان‌شناسی بالینی، 21 (23): 6-31.
تقی‌یار، زهرا؛ پهلوان‌زاده، فرشاد و سماوی، سیدعبدالوهاب. (1395). اثربخشی طرح‌واره‌درمانی بر سرخوردگی زناشویی زنان متأهل. مجله زن و مطالعات خانواده، 9 (34) 49-63.
حسنی، فریبا و جمالی، مرجان. (1395). اثربخشی طرح‌واره درمانی بر رضایت زناشویی زوجین،دومین همایش ملی سبک زندگی و خانواده پایدار،تهران، 3 (1): 25-14.
رستمی، حسین؛ کریمی‌‌ثانی، پرویز؛ فتحی، آیت‌الله و کریمی، امیر. (1398). اثربخشی طرح‌واره‌درمانی به شیوه گروهی بر عملکرد خانواده، مهارت‌های ارتباطی و دل‌زدگی زناشویی در زوجین، مجله سلامت و مراقبت، 2 (3): 202-192.
ساوجی، آذر. (1395). تأثیر آموزش طرح‌واره درمانی بر انگیزش پیشرفت و پیشرفت تحصیلی دانش‌آموزان، فصل‌نامه علمی پژوهشی رفاه اجتماعی، سال دوازدهم، شماره 47
عسگری، امین و گودرزی، کورش. (1398). اثربخشی طرح‌واره درمانی هیجانی بر دلزدگی زناشویی زوجین در آستانة طلاق، مجله مطالعات ناتوانی، (8): 55: 36-24.
محمد نژادی بهجت، ربیعی، مهدی. (1394). بررسی اثربخشی طرح‌واره درمانی بر کیفیت زندگی و بهزیستی روان‌شناختی زنان مطلقه. فصل‌نامه طب انتظامی. ۴ (۳): ۱۷۹-۱۹۰
محمدی، فاطمه؛ طالب، ندا؛ رضائی شجاعی، سولماز؛ امامی رودی، طاهره. (1399). اثربخشی طرح‌واره درمانی بر انعطاف‌پذیری شناختی و تاب‌آوری بیماران مبتلا به اضطراب فراگیر. مجله دانشکده پزشکی دانشگاه علوم پزشکی مشهد, 63 (ویژه (روان‌شناسی)؛ 34-42.
محنایی، ستاره، گلستانه، سیدموسی، پولادی ریشهری، علی، کیخسروانی، مولود. (1398). اثربخشی زوج درمانی به روش طرحواره درمانی یانگ بر سازگاری زناشویی و طلاق عاطفی در زوجین متقاضی طلاق شهر بوشهر. روان‌شناسی اجتماعی، 7 (51)، 109-118.
موسوی مقدم، زهرا. (1398). اثربخشی طرح‌واره درمانی بر طلاق عاطفی زنان خیانت دیده، سومین کنفرانس بین‌المللی پژوهش در روان‌شناسی ، مشاوره و علوم تربیتی، دبیرخانه دائمی کنفرانس. 4 (2): 66-51.
نامنی، ابراهیم؛ سعادت، سیدحسن؛ کشاورز افشار، حسین و عسکرآبادی، فاطمه. (1398). اثربخشی مشاوره گروهی مبتنی بر طرح واره درمانی بر مهارت‌های ارتباطی، تمایزیافتگی و دلزدگی در زنان متقاضی طلاق در میان فرزندان رزمندگان دفاع مقدس، مجله طب نظامی، دوره 21، شماره 1، صفحات 99-91.
یوسفی، رحیم؛ عابدین، علیرضا؛ تیرگری، عبدالحکیم. (1389). اثربخشی آموزش مبتنی بر طرح‌واره‌ها در ارتقاء رضایت زناشویی. مجله روان‌شناسی بالینی، 2 (3): 37-25.
یوسفی، رحیم؛ عابدین، علیرضا؛ فتح‌آبادی، جلیل. (1390). هم‌سنجی اثربخشی دو مداخله آموزش گروهی طرح‌واره‌محور و سبک زندگی‌محور در ارتقاء سطح بینش‌شناختی زوجین دارای نارضایتی زناشویی، فصل‌نامه مشاوره و روان‌درمانی خانواده. 1 (2): 160-139
یوسفی، ناصر. (1390). مقایسه اثربخشی دو رویکرد خانواده‌درمانی مبتنی بر طرح‌واره‌درمانی و نظام عاطفی بودن بر میل به طلاق در مراجعان متقاضی متارکه. مجله روان‌شناسی بالینی، 3 (3) 53-64.
Atkinson,T. (2012) Schema therapy for couples: healing partners in a relationship. In Vreeswijk, M.v., Broersen, J., Nadort, M. (Ed.), the Wiley-Blackwell Handbook of Schema Therapy: Theory, Research and Practice. (Chap 3, p: 323-336). John Wiley & Sons
Bamber, M. (2006). CBT for Occupational Stress in Health Professionals: Introducing a Schema-focused approach. Routledge
Bernstein, D.P. (2005). Schema therapy for personality disorders. In S Strack (Ed.), Handbook of personology and psychopathology (pp. 462-477). Hoboken, NJ: John Wiley & Sons.
Dattilio, F. M. (2016), Restructuring schemata from family of origin in couple therapy, Journal of Cognitive Psychotherapy: An Int Quarterly, 20(4): 359-373.
Goldenberg H, Goldenberg I. (2012). Family therapy: An overview. Cengage Learning.
Josefsson, K., Cloninger, C.R., Hintsanen, M., Jokela, M., Pulkki-Råback, L., & Keltikangas-Järvinen, L. (2011). Associations of Personality Profiles with Various Aspects of Well-being: A Population-based Study, Journal of AffectiveDisorders, 133, 265–273.
Malogiannis IA, Arntz A, Spyropoulou A, Tsartsa-ra E, Aggeli A, Karveli S, et al. (2014). Schema therapy for patients with chronic depression: a single case series study. J Behav Ther Exp Psychiatry. 45: 319-29.
Martin, R., & Young, J.E. (2010). Schema therapy. In Dobson, K.S. (Ed.), Handbook of cognitive-behavioral therapies (3rd Ed.) (pp. 317-346). New York: Guilford Press.
Masten, A. S., Best, K. M., & Garmezy, N. (2002). Resilience and development: Contributions from the study of children who overcome adversity. Development and psychopathology, 2(4), 425-444.
Ortega LA, Tracy BA, Gould TJ, Parikh V. (2013). Effects of chronic low-and high-dose nicotine on cognitive flexibility in C57BL/6J mice. Behavioural brain research. 1; 238:134-45.
Orue, I., Calvete, E., & Padilla, P. (2014). Brooding rumination as a mediator in the relation between early maladaptive schemas and symptoms of depression and social anxiety in adolescents. Journal of Adolescence, 37 (8), 1281-1291.
Quinn GP, Keough M. (2002). Experimental Design and Data Analysis For Biologists. Cambridge: Cambridge University Press.
Riso LP, du Toit PL, Stein DJ, Young JE. (2007). Cognitive schemas and core beliefs in psychological problems: A scientist-practitioner guide. American Psychologi-cal Association.
Sands, A., Thompson, E. J., & Gaysina, D. (2017). Long-term influences of parental divorce on offspring affective disorders: A systematic review and meta-analysis. Journal of Affective Disorders, 15 (2),105-114
Simeone-DiFrancesco, Ch., Roediger, E., Stevens, B. A. (2015). Schema Therapy with Couples: a Practitioner’s Guide to Healing Relationships, John Wiley & Sons.
Statistical Center of Iran. Iran statistical yearbook. Access Year. (2015). Available at: http://www.amar.org.ir/
Tamborini CR, Couch KA, Reznik GL. (2015). Long-term impact of divorce on women's earnings across multi-ple divorce windows: A life course perspective. Adv Life Course Res.
Thimm J. C. (2013). Early maladaptive schemas and interpersonal problems: A circumplex analysis of the YSQ-SF. International Journal of Psychology & Psychological Therapy, 13 (1): 113-124.
Young, J. E., & Gluhoski, V. A. (1997). Schema focused perspective on satisfaction in close relationships. In R. J. Sternberg & M Hojjat (Eds.), Satisfaction in close relationships New York, NY: The Guilford Press.
Young, J. E., Klosko, J. S., & Weishaar, M. E. (2003). Schema therapy: A practitioner's guide. Guilford Press.
Zarb, J.M. (2007). Developmental cognitive behavioral therapy with adults. 1st Ed. New York: Routledge Inc