مقایسه‌ی اثربخشی بخشش درمانی و آموزش ذهن‌آگاهی بر بهبودی بخشش در دانش‌آموزان متوسطه‌ی دوم

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی دکتری، گروه روانشناسی تربیتی، دانشگاه شیراز، شیراز، ایران

2 نویسنده مسئول: دانشیار، گروه روانشناسی تربیتی، دانشگاه شیراز، شیراز، ایران

چکیده

هدف پژوهش حاضر مقایسه‌ی تأثیر بخشش‌درمانی با آموزش ذهن‌آگاهی بر بهبودی بخشش در دانش‌آموزان متوسطه‌ی دوم است. طرح پژوهش به‌صورت نیمه‌آزمایشی همراه با پیش‌آزمون- پس‌آزمون و گروه کنترل بود. جامعه آماری این پژوهش شامل تمام دانش‌آموزان پایه‌های دهم و یازدهم متوسطه‌ی دوم شهر تهران بود که در سال تحصیلی 1398-1397 در مدارس این شهر مشغول به تحصیل بودند. از این جامعۀ آماری، به‌روش نمونه‌گیری خوشه‌ای تصادفی دانش‌آموزان 6 کلاس انتخاب شدند و به‌طور تصادفی گروهی به گروه‌های آزمایش و کنترل تقسیم شدند. گروه آزمایش اول (بخشش‌درمانی) شامل 38 نفر، گروه آزمایش دوم (آموزش ذهن‌آگاهی) شامل 37 نفر و گروه کنترل شامل 40 نفر بود. ابزار پژوهش شامل مقیاس گرایش به بخشش هارتلند بود. پس از اجرای پیش‌آزمون، گروه‌های آزمایشی تحت بخشش‌درمانی و یا آموزش ذهن‌آگاهی قرار گرفتند و گروه کنترل آموزشی دریافت نکرد. پس از آن در هر سه گروه پس‌آزمون و بعد از یک ماه و نیم پیگیری به‌عمل آمد. در این پژوهش برای تجزیه و تحلیل داده‌ها، از روش‌های آماری تحلیل کوواریانس چند متغیری (مانکووا) و تحلیل کوواریانس تک‌متغیری (آنکووا) استفاده شده است. نتایج نشان داد که بین گروه‌های آزمایشی و گروه کنترل از لحاظ متغیر بخشش و خرده‌مقیاس‌های آن در مرحله پس‌آزمون و پیگیری تفاوت معنی‌داری وجود دارد(001/0>p). همچنین مشاهده شد که روش ذهن‌آگاهی تأثیر بیشتری بر میزان بهبود بخشش در بلندمدت دارد(001/0>p). با توجه به یافته‌های پژوهش می‌توان نتیجه گرفت آموزش ذهن‌آگاهی بیشتر از بخشش‌درمانی به بهبود بخشش دانش‌آموزان در بلندمدت کمک می‌کند و اثربخشی ماندگارتری دارد.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Comparing the Effectiveness of Forgiveness Therapy and Mindfulness Training on Improving Forgiveness among High School Students

نویسندگان [English]

  • Samaneh Nouri 1
  • farideh Yusefi 2
1 Ph.D. Candidate in Educational Psychology, Shiraz University, Shiraz, Iran
2 Corresponding Author: Associate Professor, Department of Educational Psychology, Shiraz University, Shiraz, Iran
چکیده [English]

The aim of the present study was to compare the effect of forgiveness therapy and mindfulness training on improvement of forgiveness in secondary school students. The research design was a semi-experimental design with pretest, posttest and a control group. The statistical population of this study consisted of all tenth and eleventh grade students of high school of Tehran during 2018-2019. Six classes were chosen using random cluster sampling and randomly assigned based on the classroom groups into three groups. The first experimental group (forgiveness therapy) consisted of 38 participants, the second experimental group (mindfulness training) consisted of 37 individuals and the control group consisted of 40 participants. The research instrument included The Heartland Forgiveness Tendency Scale. The experimental groups were trained based on forgiveness therapy or mindfulness training, but control group had no intervention. After that, posttest and follow-up after one month and half was performed. Multivariate analysis of covariance (MANCOVA), and Analysis of Covariance (ANCOVA) were used to analyze the data. The results showed that there was a significant difference between the experimental groups and the control group in terms of forgiveness and its subscales in the post-test and follow-up stages. Also, mindfulness training had a greater effect on the improvement of forgiveness in the long term.
(p001/0 >) .According to the results of this study, it can be concluded that mindfulness training helps to improve students' forgiveness in the long term more than forgiveness therapy(p001/0 >) , and also its effectiveness is more lasting.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Forgiveness
  • Forgiveness Therapy
  • Mindfulness

Smiley face

آقاگدی، پریسا، گل‌پرور، محسن و آقایی، اصغر (1397). تأثیر درمان ذهن‌آگاهی بخشش‌محور و درمان هیجان‌مدار بر بخشش در زنان آسیب‌دیده پیمان‌شکنی همسر. فصل‌نامۀ مدیریت ارتقای سلامت، 7 (5)، 54-46.
اتکینسون، ریتا، اتکینسون، ریچارد، اسمیت، ادوارد، بم، داریل و نولن-هوکسما، سوزان. (2000/ 1391). متن کامل زمینه‌ روا‌ن‌شناسی هیلگارد. ترجمه محمدتقی براهنی و همکاران. تهران: انتشارات رشد.
ثوابی، محمد، صفاریان‌ طوس، محمدرضا و خوی‌نژاد، غلامرضا (1399). اثربخشی روان‌درمانی معنوی مبتنی بر بخشش و امید بر افزایش رضایت‌مندی زناشویی و کاهش تعارضات زوجین در معرض طلاق.  پژوهش‌های انتظامی-اجتماعی زنان و خانواده، 8 (1)، 19-5.
گلشنی، غزال و قاصدی، مسعود (1397). اثربخشی شناخت‌درمانی مبتنی بر ذهن آگاهی در زنان آسیب‌دیده از خیانت همسر بر تنظیم هیجانی، بخشش و صمیمت زناشویی.  روان‌شناسی اجتماعی، 7 (52)، 50-41.
محمدخانی، پروانه و خانی‌پور، حمید (1391)، درمان‌های مبتنی بر حضور ذهن. تهران: انتشارات دانشگاه علوم بهزیستی و توان‌بخشی.
ناطقیان، سمانه، رحیمی، چنگیز، گودرزی، محمدعلی و ملازاده، جواد (1387). بخشایش و رضایت زناشویی در مردان مبتلا به اختلال استرس پس از ضربۀ ناشی از جنگ و همسران آنان. اصول بهداشت روانی، 10 (1)، 46-33.
هاشمی شیخ شبانی، سیداسماعیل، امینی، فاطمه و بساک‌نژاد، سودابه (1389). بررسی رابطه علی بخشش و بهزیستی روان‌شناختی با توجه به نقش میانجی عواطف در دانشجویان دانشگاه. مجله‌ی دست‌آوردهای روان‌شناختی، 4 (1)، 52-33.
Akhtar, S., & Barlow, J. (2016). Forgiveness therapy for the promotion of mental well-being: A systematic review and meta-analysis. Trauma Violence Abuse, 23, 1-10.
Ballard, M. S. (2017). Integrating forgiveness therapy and the treatment of anger: A randomized controlled trial. Integrating forgiveness therapy and the treatment of anger: A randomized controlled trial. A dissertation presented to the faculty of the Morgridge College of Education, University of Denver in partial fulfillment for the requirements of the degree doctor of philosophy.
Beck, S. I (2005). Efficacy of a forgiveness group intervention for aggressive victims. Unpublished Doctoral Dissertation, Capella University.
Britton, W. B. (2015). A randomized controlled pilot trial of classroom-based mindfulness meditation compared to an active control condition in sixth-grade children. Journal of School Psychology, 52(3), 263-278.
Brown, K. W., Creswell, J. D., & Ryan, R. M. (2015). The evolution of mindfulness research. New York, NY: Guilford Press.
Burnette, J. L., Davisson, E. K., Finkel, E. J., Van Tongeren, D. R., Hui, C. M., & Hoyle, R. H. (2014). Self-control and forgiveness a meta-analytic review. Social Psychological and Personality Science, 5, 443-450.
Coholic, D. A., & Oystrick, V. (2016). Facilitating arts-based mindfulness group activities with vulnerable children: An example of no deliberative social group work practice. Social Work with Groups, 39(2-3), 155-169.
Coyle, J. (2013). The effects of a one day forgiveness workshop on levels of self-reported stress, anger, forgiveness, and physical health in a community based population. Texas: University of Texas.
Creswell, J. D., & Lindsay, E. K. (2014). How does mindfulness training affect health? A mindfulness stress buffering account. Current Directions in Psychological Science, 23, 401-407.
Day, M. A., & Thorn, B. E. (2017). Mindfulness-based cognitive therapy for headache pain: An evaluation of the long-term maintenance of effects. Complementary Therapies in Medicine, 33, 94-98.
Ebrahimi, M., Seyadi, M. S., & Shoaee, F. (2018). Group narrative therapy in the elderly men; enhancing forgiveness and reducing depression. JOGE. 3(1), 1-13.
Enright. R. (2011). Psychological science of forgiveness: Implications for psychotherapy and education. Presented at the conference, neuroscience and moral action: Neurological conditions of affectivity, Decisions, and Virtue Pontificia University Della Santa Croce Rome, Italy.
Enright, R. D., & Fitzgibbons, R. P. (2015). Forgiveness therapy: An empirical guide for resolving anger and restoring hope. Washington, DC: American Psychological Association.
Flook, L., & Goldberg, S. B. (2015). Promoting prosocial behavior and self-regulatory skills in preschool children through a mindfulness-based kindness curriculum. Developmental Psychology, 51(1), 44-51.
Freedman, S., & Enright, R. D. (2017). The use of forgiveness therapy with female survivors of abuse. Journal of Women Health Care, 6(03), 1-17.
Kabat-Zinn, J. (1990). Full catastrophe living: Using the wisdom on your body and mind to face stress, pain and illness. New York: Dell Publishing.
Leo, K. M. (2011). The experience of forgiving in the marital relationship. Dissertation for Doctor of philosophy, Nursing Seton Hall University.
Li, Y., Liu, F., Zhang, Q., Liu, X., & Wei, P. (2018). The effect of mindfulness training on proactive and reactive cognitive control. Front Psychology, 9, 1002-1010.
Mace, C. (2006). Long-term impacts of mindfulness practice on wellbeing: New findings from qualitative research. Milano: Franco Angeli.
Maloney, J. E. (2016). A Mindfulness-based social and emotional learning curriculum for school-aged children: The Mind UP Program. New York, NY, US: Springer-Verilog Publishing.
McFarland, M. J., Smith, C. A., Toussaint, L., & Thomas, P. A. (2012). Forgiveness of others and health: Do race and neighborhood matter? The Journals of Gerontology Series B: Psychological Sciences and Social Sciences, 67, 66-75.
Park, J. H., Enright, R. D., & Klatt, J. S. (2013). Forgiveness intervention for female South Korean adolescent aggressive victims. Journal of Applied Developmental Psychology, 34(6), 268-276.
Recine, A. C. (2015). Designing forgiveness interventions guidance from five meta-analyses. Journal of Holistic Nursing, 33(2), 161-167.
Riemann, D., Hertenstein, E., & Schramm, E. (2016). Mindfulness-based cognitive therapy for depression. The Lancet, 387, 1054-1057.
Rijavec, M., & Jurčec, L. (2010). Gender Differences in the Relationship
between Forgiveness and Depression/Happiness
. Psihologijsketeme, 19, 1, 189-202.
Ryan, R. M., & Deci, E. L. (2001). On happiness and human potentials: A review of research on hedonic and eudemonic well-being. Annual Review of Psychology, 52, 141-166.
Segal, Z. V., Teasdale, J. D., & Williams, J. M. (2002). Mindfulness based cognitive therapy for depression. New York: The Guilford Press.
Thompson, L. Y., Snyder, C. R., Hoffman, L., Michael, S. T., Rasmussen, H. N., Billings, L. S., et al. (2005). Dispositional forgiveness of self, others, and situations. Journal of Personality, 73, 313-359.
Van der Wal, R. C., Karremans, J. C., & Cillessen, A. H. N. (2017). Causes and consequences of children's forgiveness. Child Development Journal, 11(2), 97-101.
Wade, N. G., Bailey, D. C., & Shaffer, P. (2005). Helping clients heal: Does forgiveness make a difference? Prof Psychol Res Pract, 36(6), 634-940.
Watson, H., Rapee, R., & Todorov, N. (2015). Forgiveness reduces anger in a school bullying context. Journal of Interpersonal Violence, 32(11), 1642-1657.
Zhang, T., Fu, H., & Wan, Y. (2014). The application of group forgiveness intervention for courtship-hurt college students: A Chinese perspective. International Journal of Group Psychotherapy, 64(3), 298-320.