تدوین و اعتباریابی بسته آموزشی مدیریت کلاس براساس تئوری انتخاب و تعیین اثربخشی آن بر سبک مدیریت معلم و مسئولیت‌پذیری دانش‌آموزان

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دکتری تخصصی روان‌شناسی تربیتی، دانشکده روان‌شناسی و علوم تربیتی، دانشگاه علامه طباطبایی (ره)، تهران، ایران

2 دکتری تخصصی روش‌های تحقیق و آمار، دانشکده روان‌شناسی و علوم تربیتی، دانشگاه علامه طباطبایی (ره)، تهران، ایران

3 نویسنده مسئول: دانشجوی دکتری روان‌شناسی تربیتی، دانشکده روان‌شناسی و علوم تربیتی، دانشگاه علامه طباطبایی (ره)، تهران، ایران

چکیده

هدف: این پژوهش با هدف تدوین و اعتباریابی بسته آموزشی مدیریت کلاس براساس تئوری انتخاب و تعیین اثربخشی آن بر سبک مدیریت معلم و مسئولیت‌پذیری دانش‌آموزان مقطع متوسطه‌ی اول در سال تحصیلی 1400-1399 صورت گرفت.
روش‌شناسی پژوهش: پژوهش نیمه‌آزمایشی و با طرح پیش‌آزمون– پس‌آزمون با گروه آزمایش و کنترل بود. جامعه‌ آماری آن کلیه دانش‌آموزان متوسطه‌ اول شهرستان کنارک در سال تحصیلی 1400-1399 بود که دو کلاس (دانش‌آموزان و معلمان دروس زیست‌شناسی، ریاضی و ادبیات هر کلاس) بعد از همتاسازی به‌شیوه در دسترس انتخاب و به‌صورت تصادفی انتخاب و در گروه آزمایش و گواه جایگزین شدند. بسته مدیریت راهبرانه مدیریت کلاس به معلمان گروه آزمایش آموزش داده شد و گروه گواه هیچ آموزشی دریافت نکردند. از پرسش‌نامه‌های سبک مدیریت معلم و مسئولیت‌پذیری دانش‌آموزان در پیش‌آزمون، پس‌آزمون و پیگری استفاده شد. برای تجزیه و تحلیل داده‌ها با کمک نرم‌افزار spss18 از روش‌های آماری تحلیل کواریانس تک‌متغیره، تی زوجی و تحلیل کواریانس با اندازه‌گیری‌های مکرر استفاده شد.
یافته‌ها: محاسبه دو شاخص CVR و CVI روایی محتوایی بسته آموزشی را تأیید کرد. تحلیل آنکوا نشان‌دهنده‌ تفاوت معنی‌دار سبک مدیریت معلمان در پس‌آزمون بود (P<0/01) و اندازه اثر بسته آموزشی بر متغیر وابسته برابر 91/0 بود. نتایج آنوا با اندازه‌گیری‌های مکرر برای متغیر مسئولیت‌پذیری دانش‌آموزان حاکی از تفاوت معنی‌دار نمرات گروه آزمایش در پیش‌آزمون با پس‌آزمون و عدم تفاوت معنی‌دار پس‌آزمون و پیگیری گروه آزمایش بود P<0/01, F=181/235, df=1)) که حاکی از تأثیر متغیر مداخله بر مسئولیت‌پذیری دانش‌آموزان در پس‌آزمون و ثبات نتایج در آزمون پیگیری بود. پیش‌آزمون و پس‌آزمون گروه گواه تفاوت معنی‌داری نداشت.
نتیجه‌گیری: بسته ‌آموزشی سبک مدیریت کلاس براساس تئوری انتخاب، دارای اعتبار بوده و روی سبک مدیریت معلمان و مسئولیت‌پذیری دانش‌آموزان تأثیرگذار است.  

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Developing and Validating the Classroom Lead- Management Package Based on Choice Theory and Determining Its Effectiveness on Teacher Management Style and Responsibility of First Grade Students of Mid School in School

نویسندگان [English]

  • Farayborz Dortaj 1
  • Soghra EbrahimiGhavam 1
  • Ali Delavar 2
  • Fatme Rasouli 3
1 Professor, Department of Educational Psychology, Faculty of Psychology and Educational Sciences, Allameh Tabataba'i University, Tehran, Iran
2 Full Professor, Department of Educational Psychology, Faculty of Psychology and Educational Sciences, Allameh Tabataba'i University, Tehran, Iran
3 Corresponding author: PhD student in psychology, Faculty of Psychology and Educational Sciences, Allameh Tabatabai University (RA), Tehran, Iran
چکیده [English]

Introduction: The purpose of the present study was to developing and validating the classroom lead- management Package based on Choice Theory and determining it’s effectiveness on teacher management style and responsibility of first grade students of mid school in school year 2020-2021.
Method: the method of this study was quasi- experiment with pre- test, post-test using control group ant experimental groups. The statistical population was mid school first students in Konarak City in school year 2020-2021. Two class (students and teachers of Biology, Mathematics and Literature) after matching were Selected by available sampling method and randomly assigned to experiment and control group. Classroom lead- management Package based on Choice Theory Was instructed to experiment group and control group didn’t receive any instruction.
The study instruments were Teacher Management Style questionnaire, Student Engagement questionnaire. Data was analyzed by descriptive statistics (mean and standard deviation), and inferential statistics (T test, ANOVA, MANOVA), by SPSS 18 software.   
Results: Results: Both of the CVI and CVR index approved content validity of management package.  ANCOVA revealed significant difference between two groups of teacher in post test (P<0/01) and effect size of management package on dependent variable was 0/91. Result of ANOVA with repeated measuring for student responsibility showed the meaningful different in pre- test and post- test with follow up of experiment group and nonmeaningful different in pre-test and post-test with fallow up of control group (p< 0/1) that indicate the effectiveness of experimental variable on responsibility of students in post- test and constancy of results in fallow up
 Conclusion: Based on the present results, classroom management package based on Choice Theory has validity and can have positive effects on student engagement.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Classroom Management
  • Lead Management
  • Responsibility
  • Student

Smiley face

احمدی زمانی، زهرا؛ گودرزی، اکرم؛ دیالمه، نیکو. 1398. مرور سیستماتیک عوامل مؤثر بر مسئولیت‌پذیری دانش‌آموزان با تأکید بر نقش مدرسه. دو فصل‌نامه علمی علوم تربیتی از دیدگاه اسلام. دوره 7، شماره 13. 57- 23 .
امین یزدی، سیدامیر؛ عالی، آمنه. 1387. بررسی تأثیر سبک‌های مدیریت کلاس بر رشد مهارت‌های فراشناختی دانش‌آموزان. مطالعات تربیتی و روان‌شناسی. دوره 9، شماره1، صص 90-73.
اسلامی، فریدون؛ رستمی، مهدی؛ سعادتی، نادره. 1397. اثربخشی واقعیت‌درمانی به شیوه گروهی بر کاهش رفتارهای سهل‌انگارانه و افزایش مسئولیت‌پذیری در دانشجویان. فصل‌نامه پژوهش‌های نوین روان‌شناختی، سال 13، ش 51، ص 22-1.
اشجاری، مریم؛ زاهد بابلان؛ شریف، علی رضایی. 1393. رابطه سبک مدیریّت کلاس و انگیزه پیشرفت با یادگیری خودگردان دانش‌آموزان دوره متوسطه شهرستان مرند. فصل‌نامه رهبری و مدیریت آموزشی، سال چهارم، ص 33-22.
ای بیباد، الیشا. 1395. روان‌شناسی اجتماعی آموزش و پرورش. ترجمه کارشکی، حسین؛ آزاد صفت، سید نادر؛ سوری، علی.تهران. انتشارات آوای نور. شماره، ص
جعفری، علیرضا؛ نادی، محمدعلی؛ منشئی، غلامرضا. 1397. اثربخشی بسته آموزشی خودراهبر بر مسئولیت‌پذیری تحصیلی و اهمال‌کاری تحصیلی در دانشجویان. مجله توسعه‌ی آموزش جندی‌شاپور، فصل‌نامه مرکز مطالعات و توسعه آموزش علوم پزشکی. سال نهم. ویژه‌نامه. 1397. ص 63-48.
حاجی محمدی آرانی، میثم؛ تقوایی، داوود، 1394. پیش‌بینی پیشرفت تحصیلی براساس مسئولیت‌پذیری و ادراک از محیط کلاس دانش‌آموزان پسر متوسطه. ویژه‌نامه روان‌شناسی معاصر،10، ص 451-453.
خدابخشی، مهدی؛ عابدی، محمدرضا. 1388. بررسی روش‌های افزایش مسئولیت‌پذیری در دانش‌آموزان دوره راهنمایی شهررضا در سال تحصیلی، 85-1384. فصل‌نامه مطالعات روان‌شناختی. دوره 5، شماره 1، ص 138-113.
خدیویی، اسدالله؛ الهی، امین. 1392. بررسی رابطه بین مسئولیت‌پذیری و پیشرفت تحصیلی دانش‌آموزان دختر مقطع اول متوسطه (پایه هفتم) شهرستان مهاباد. مجله زن و مطالعات خانواده. سال 5، شماره 4. صص 59-37.
دلاور، علی. 1382. مبانی نظری و عملی پژوش در علوم انسانی و اجتماعی. انتشارات رشد.
رفعتیان، عبدالحسین. 1385.مسئولیت‌پذیری. چاپ هفتم. تهران. نشر قطره.
زارعی، حیدرعلی؛ فرضی، حمیده. 1397. بررسی رابطه بین مسئولیت‌پذیری با خودکارآمدی تحصیلی دانش‌آموزان پایه ششم شهرستان شاهین‌دژ. رویش روان‌شناسی. سال هفتم، شماره 9، شماره پیاپی 30، ص 323-309.
سیف، علی‌اکبر. 1388. روان‌شناسی پرورشی نوین: روان‌شناسی یادگیری و آموزش. تهران نشر دوران.
شارف، ریچارد اس (1391). نظریه‌های روان‌درمانی و مشاوره. ترجمه مهرداد فیروزبخت (1391). تهران. انتشارات خدمات فرهنگی رسا.
شریعت باقری، محمدمهدی؛ نیک‌پور، فاطمه. 1397. تأثیر آموزش مهارت‌های اجتماعی ارتباطی بر مسئولیت‌پذیری و -سازگاری دانش‌آموزان. روش‌ها و مدل‌های روان‌شناختی، سال نهم، شماره 32، ص 223-207.
شیشه‌فر، هدیه؛ شفیع آبادی، عبدالله. 1396. اثربخشی آموزش واقعیت‌درمانی بر افزایش شادکامی و مسئولیت‌پذیری و کاهش احساس تنهایی. پژوهش‌نامه تربیتی. سال 12، شماره 52. صفحات 166-145.
صاحبی، علی. 1398. مسئولیت‌پذیری فضیلت گمشده در خانه، مدرسه و اجتماع. تهران. انتشارات سایه سخن.
صادقیان، عباس؛ فخری، محمدکاظم؛ حسن‌زاده، رمضان. 1398. اثربخشی واقعیت‌درمانی گروهی بر سرمایه روان‌شناختی و مسئولیت‌پذیری نوجوانان طلاق. سلامت اجتماعی. دوره 7، شماره 1. صص 37-28.
طباطبائی، سید موسی؛ آلبویه، گوهر؛ جهان، الهه؛ طباطبایی، خدیجه سادات. 1393. مجله روان‌شناسی مدرسه. دوره 3، شماره 1/82-68. ص 149-68.
طهرانی‌مقدم، حامد؛ شریعت‌ باقری، محمدمهدی. 1397. ارتباط عملکرد خانواده با مسئولیت‌پذیری و ارضای نیازهای روانی پایه دانش‌آموزان پسر دبیرستانی. فصل‌نامه خانواده‌پژوهی، سال 14، شماره 5، ص 235-221.
عبدالهی، معصومه؛ قدسی، پروانه. 1397. مقایسه تاب‌آوری و مسئولیت‌پذیری نوجوانان بزهکار و غیربزهکار. مجله دانشگاه علوم پزشکی مشهد. سال 61. ویژه‌نامه 1. صص 364- 358.
غریبی، حسن. 1396. اثربخشی آموزش مهارت حل مسأله بر مسئولیت‌پذیری دانش‌آموزان پسر سال سوم متوسطه دوره اول. مجله علمی پژوهشیِ پژوهش‌های برنامه درسی، انجمن مطالعات برنامه درسی ایران. دوره هفتم، شماره دوم، پیاپی 14، ص 67-87.
فاطمی عقدا، مهناز. 1397.  بررسی رابطه هوش معنوی با مسئولیت‌پذیری و شادکامی دانش‌آموزان دختر مقطع متوسطه. فصل‌نامه تعلیم و تربیت. شماره 142. صص 141- 129.
کاظم‌پور، اسماعیل. 1391. تأثیر روش یادگیری مشارکتی در رشد مهارت‌های اجتماعی دانش‌آموزان. فصل‌نامه رهبری و مدیریت آموزشی دانشگاه آزاد اسلامی، 1 (6،) 106ـ87
کاظم‌پور، اسماعیل، باباپور و اجاری. 1396.تأثیر آموزش صلح بر مسئولیت‌پذیری دانش‌آموزان. رهیافتی نو در مدیریت آموزش، سال هشتم، شماره4، زمستان 96، پیاپی 32، 82-65.
گرات- مارنات، ۱۳۸۶. راهنمای سنجش روانی. ترجمه حسن پاشا شریفی، محمدرضا نیکخو. جلد دوم. تهران. انتشارات سخن.
گلسر، ویلیام. 1384. مدارس بدون شکست. ترجمه ساده، حمزه. تهران. انتشارات رشد.
گلسر،ویلیام. ۱۳۹۵.تئوری انتخاب. ترجمه علی صاحبی. چاپ نهم. انتشارات سایه سخن.
گلسر، ویلیام.1۳۹۷. مدرسه کیفی. ترجمه علی صاحبی. انتشارات سایه سخن.  
گلسر، ویلیام، 1399. معلم مدرسه کیفی. ترجمه علی صاحبی. انتشارات سایه سخن.
گلسر،ویلیام. ۱۳۹۷.کاربست تئوری انتخاب در مدیریت نیروی انسانی: مدیریت بدون زور و اجبار. ترجمه صاحبی، علی. چاپ پنجم.
هژبری، امیر؛ شفیع‌زاده، حمید.1396. رابطه سبک مدیریت کلاس مبتنی بر خلاقیت با کیفیت زندگی در مدرسه و اضطراب دانش‌آموزان. ابتکار و خلاقیت در علوم انسانی. دوره هفتم، شماره3، ص 132-107.
Adeyemo, S. A. (2012). The relationship between effective classroom management and students’ academic achievement. European Journal of Educational Studies, 4(3), 367-381.
Allen, A., & Mintrom, M. (2010). Responsibility and School Governance, Educational Policy Originally Published Online.
Anderson,Judy. Gusen,Diane.1995. Creating the conditions.USA. New View. Chapel Hill.
Conway, R. & Foggett, J. (2017). Encouraging Positive Interactions. In P.Foreman & M. Arthur – Kelly (Eds.), Inclusion in Action (PP.245-298),Au: cenagage.
Egeberg, Helen Margaret.2018. FROM BELIEFS TO PRACTICE: AN EXAMINATION OF STUDENTS’ AND TEACHERS’ VIEWS ABOUT EFFECTIVE CLASSROOM MANAGEMENT. Thesis is for the degree of Doctor of Philosophy Murdoch University.
Glasser,w.1992. choice Theory in the classroom. New Yourk: Harper Collons.
Jayarathna, L. C. H. Perceived Social Support and Academic Engagement.2014. Kelaniya Journal of Management, Vol. 3 No. 2, July-December, 85-92.
Lewis, R. (2001). Classroom Discipline and Student Responsibility: The Student's View'', Teaching and Teacher Education, N 17(3), 307-319.
Loizou, E. (2009). In-service early childhood teachers reflect on their teachertraining program: reconceptualizing the case of Cyprus. Journal of Early Childhood Teacher Education, 30(3), 195-209.
McDonald, T. (2010). ClassroomManagement: EngagingStudents in Learning. Australia: Oxford University Press.
Onwuebuzie A.2001.Relationship between peer orientation and achievement cooperative learning-based research. J Edu Res.94(3): 167-170.
Schulz- Hardt,S., Thurow- kroning, B., & Frey, D. (2009). Preference- based escalation: A new interpretation for the responsibility effect in escalating commitment and entrapment. Organizational Behavior and human decision processes, 108, 175-186.