سنجش، ارزیابی و تبیین دلبستگی به خدا در بافت و فرهنگ اسلامی

نویسندگان

1 دانشگاه علوم پزشکی بقیه الله

2 دانشکده روانشناسی و علوم تربیتی دانشگاه تهران

چکیده

مقدمه: امروزه دلبستگی به عنوان سازه‌ای تحولی و موثر بر فرایند رشد علاوه بر دلبستگی به والدین در ارتباط افراد با خدا نیز مورد توجه قرار گرفته است.
روش: هدف از پژوهش حاضر پاسخگویی به این سوال بود که آیا ارتباط افراد با خدا در فرهنگ اسلامی را می‌توان در چارچوب نظریه دلبستگی به خدا مورد سنجش، ارزیابی و تبیین قرار داد؟ بدین منظور تعداد 30 نفر از شرکت کنندگان یک واحد نظامی(مرد)، در قالب پژوهش کیفی و با استفاده از روش نمونه‌گیری در دسترس، به شکل تصادفی انتخاب شدند و از آنان مصاحبه نیمه ساختاریافته دلبستگی به خدا (پروکتور، 2009)، به عمل آمد.
نتایج: نتایج تحلیل نظری پژوهش که براساس قواعد گفتمان محاوره‌ای گرایس(1985) و به تفکیک سه سبک دلبستگی (ایمن، اجتنابی، اضطرابی) و 9 شاخص دلبستگی به خدا (انگاره ذهنی از خدا، تجارب رابطه با خدا، حس تردید و یکپارچگی در رابطه با خدا، ادراک مثبت از خود، ادراک مثبت از خدا، جوارجویی به خدا، اعتراض به جدایی، پناهگاه امن، پایگاه ایمن) انجام شد نشان داد، منطبق بر نظریه دلبستگی به خدا، روابط مسلمانان با خدا را می‌توان بر اساس شاخص‌های دلبستگی، به سه سبک دلبستگی ایمن، دوسوگرا و اجتنابی مورد سنجش، ارزیابی و تبیین قرار داد.
بحث: نتایج حاصله به جز در برخی موارد شاخص‌های مربوط به سبک دلبستگی اجتنابی، با شاخصه‌های نظریه دلبستگی به خدا همخوان بود.

کلیدواژه‌ها