رابطه ویژگی‌های شخصیتی و هوش معنوی با کیفیت زندگی همسران جانبازان

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دکتری تخصصی روانشناسی عمومی، استادیار، واحد علوم و تحقیقات، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران.

2 دانشیار،گروه روان‌شناسی بالینی، دانشگاه خوارزمی، تهران، ایران.

3 کارشناس ارشد،گروه روانشناسی تربیتی، دانشکده علوم انسانی، واحد تهران شمال، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران.

4 کارشناس ارشد،گروه روانشناسی شخصیت، دانشکده روانشناسی، واحد تهران مرکز، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران.

5 مربی، واحد علوم و تحقیقات، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران.

چکیده

از عوارض مهم هرجنگی، بروز مشکلات جسمی و روانی برای افرادی است که به‌طور مستقیم در جنگ حاضر بوده‌اند. بسیاری از تحقیقات نشان داده‌اند که همسران در نقش مراقبت‌کننده از جانبازان، تحت‌تاثیر استرس‌ها و مشکلاتی هستند که به شدت سلامت و کیفیت زندگی‌شان را تحت‌تاثیر قرار می‌دهد. هدف اصلی پژوهش حاضر تعیین رابطه ویژگی‌های شخصیتی و هوش معنوی با کیفیت زندگی در همسران جانبازان بود.
روش پژوهش، توصیفی از نوع همبستگی و جامعه آماری مشتمل بر کلیه همسران جانبازان تحت‌پوشش بنیاد شهید و امور ایثارگران در نیمه اول سال 1399 بود. که از این بین تعداد 145 نفر به روش نمونه‌گیری در دسترس انتخاب شدند. برای جمع‌آوری داده‌ها از پرسش‌نامه‌های کیفیت زندگی مرتبط با سلامت (واروشربون، 1992)، پرسش‌نامه پنج عاملی نئو (مک کری و کاستا، 1999) و هوش معنوی (کینگ، 2008) استفاده شد. برای تجزیه و تحلیل داده‌ها از روش‌های آماری همبستگی پیرسون و رگرسیون چندگانه هم‌زمان استفاده شد. نتایج نشان داد که بین ویژگی شخصیتی روان‌رنجوری با کیفیت زندگی همسران جانبازان رابطه منفی معنادار وجود داشت، درحالی‌که هوش معنوی و مؤلفه‌های آن و ویژگی‌های شخصیتی برون‌گرایی، گشودگی به تجربه، توافق‌پذیری وظیفه‌شناسی با کیفیت زندگی همسران جانباز رابطه مثبت معنادار (P< 0/01) داشتند. هم‌چنین نتایج تحلیل رگرسیون چند متغیری به روش هم‌زمان نشان داد که مؤلفه‌های هوش معنوی و ویژگی‌های شخصیتی به میزان 59/0 با کیفیت زندگی همسران جانبازان همبستگی دارند، بدین‌معنی که 35 درصد از کل واریانس کیفیت زندگی همسران جانبازان توسط هوش معنوی و ویژگی‌های شخصیتی تبیین می‌شود (01/0 p<). یافته‌های این پژوهش می‌تواند در برنامه‌ریزی جهت بهبود و کنترل مؤلفه‌های گوناگونی که می‌توانند در مشکلات سلامت روانی و جسمانی و به‌طور کلی کیفیت پایین زندگی همسران جانبازان مؤثر باشد را فراهم آورد.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

The relationship between personality traits and spiritual intelligence with the quality of life of veterans' wives

نویسندگان [English]

  • Somaye Alirezayi Moghadam Bejestani 1
  • mohammad hatami 2
  • elham akbari 3
  • fariba chiani 4
  • Amir Masod Rostami 5
1 Tehran Science and Research Islamic Azad University.
2 Associate Professor, Department of Clinical Psychology, Kharazmi University.
3 MA in Educational Psychology, Northern Tehran Branch, Islamic Azad University, Tehran, Iran.
4 MA in Personality Psychology, Central Tehran Branch, Islamic Azad University, Tehran, Iran.
5 Instructor, Islamic Azad University, Science and Research Branch, Tehran, Iran.
چکیده [English]

Introduction: . The main purpose of this study was to determine the relationship between personality traits and spiritual intelligence with quality of life in veterans' spouses.
The main purpose of this study was to determine the relationship between personality traits and spiritual intelligence with quality of life in veterans' spouses. Health-related quality of life questionnaires (Varosherbon, 1992), Neo Five-Factor Questionnaire (McCreery and Costa, 1999) and Spiritual Intelligence (King, 2008) were used to collect data. Pearson correlation and multiple regression statistical methods were used to analyze the data.
Results: The results showed that there was a significant negative relationship between neurotic personality traits and quality of life of veterans' spouses, while spiritual intelligence and its components and personality traits of extroversion, openness to experience, conscientiousness compatibility with quality of life. Veteran spouses had a significant positive relationship (P <0.01). Also, the results of multivariate regression analysis simultaneously showed that the components of spiritual intelligence and personality traits were correlated with the quality of life of veterans' spouses by 0.59. This means that 35% of the total variance in the quality of life of veterans' spouses is explained by spiritual intelligence and personality traits (p <0.01).
Discussion: The findings of this study can be used in planning to improve and control various components that can be effective in mental and physical health problems and in general the low quality of life of veterans' spouses.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Quality of life
  • personality traits
  • spiritual intelligence
  • veteran spouses
اردلان، محمدرضا؛ سرچهانی، زهرا و سرچهانی، مجتبی (1393). رابطه هوش معنوی با کیفیت زندگی کاری و بلوغ معلمان ابتدایی ناحیه 2  شهر شیراز. رهیافتی نو در مدیریت آموزشی، 5 (1)، 102-81.
ایزدآبادی، بهروز (1395). بررسی رابطه هوش هیجانی و هوش معنوی با خویشتن‌داری جنسی در دانشجویان مجرد. مجله روا‌‌ن‌شناسی اجتماعی، 11 (41). 12 – 1.
بحرینیان، سیدعبدالمجید و برهانی حسین (۱۳۸۲). بررسی بهداشت روان در یک جمعیت از جانباران اعصاب و روان و همسران آنان در استان قم. پژوهش در پزشکی، 27 (4)، 312-305.
بی‌تا، محدثه و جعفری هرندی، رضا (1397). پیش‌بینی رضایت از زندگی براساس ویژگی‌های شخصیتی و مکانیسم‌های دفاعی. فصل‌نامه مطالعات اجتماعی- روان‌شناختی زنان، 16 (1)، 150 - 111
بیرامی، منصور و قلی‌زاده، حسین (1390). عامل‌های شخصیتی به‌عنوان پیش‌بینی‌کننده افسردگی و رضایت از زندگی. مجله پزشکی ارومیه، 22 (2)، 98-92.
توکلی کوه‌جهری، مهدیه و کهرازئی، فرهاد (1396). رابطه ویژگی‌های شخصیتی با کیفیت زندگی همسران بیماران دچار ناتوانی جسمانی. مجله توانبخشی، ۱۸ (۲)، ۱۳۲-۱۴۱.
حقانی، ابوالحسن (1398). روان‌شناسی کاربردی. تهران: موسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی (ره).
حق‌شناس، حسن (1385). طرح پنج عاملی ویژگی های شخصیت: راهنمای تفسیر و هنجارهای آزمون‌های NEO-FFI و NEOPI-R. تهران: انتشارات دانشگاه علوم پزشکی و خدمات بهداشتی درمانی فارس.
حیدری، عباس؛ مشکین یزد، علی و سودمند، پروانه (1399). خانواده، آشیانه رنج: شرح تجارب زندگی مراجعین با اختلال روان‌پزشکی از انگ خانواده. مجله اصول بهداشت روانی، 22 (6)، 470 - 462
 رجبی، سوران و ولدبیگی، پیمان (1395). پیش بینی بهزیستی روان‌شناختی براساس هوش‌های معنوی، هیجانی و اجتماعی در دانشجویان. رویش روان‌شناسی، 5 (1)، 130-121.
رقیبی، مهوش؛ بخشانی، نورمحمد و معلمی، صدیقه (1389). بررسی رابطه‌ی سلامت روان، هوش معنوی و افکار ناکارآمد در دانشجویان دانشگاه سیستان و بلوچستان. مجله‌ی اصول بهداشت روانی. 12 (4). 709 - 702
زرگر، فاطمه، فروزنده، الهام، محمدی، ابوالفضل، سرارودی، رضا و حبیبی، مجتبی (1391). بررسی سلامت روان‌شناختی جانبازان جنگ تحمیلی عراق بر ضد ایران، 22 سال پس از اتمام جنگ. مجله تحقیقات علوم رفتاری، 10 (6)، 553 – 544..
سهرابی، احمد، جهانی، مهدیه، محرابیان، طاهره، مرعشیان، فاطمه و ظاهری، صدیقه (1395). رابطه کیفیت زندگی و استرس با رضایت زناشویی در زنان مبتلا به سردرد میگرنی شهرستان اهواز. علوم مراقبتی 28 (3)، 45 - 35
عسگری، مجید و سمیعی زفرقندی،  مرتضی (1398). رابطه بین تحقق رهبری تحولی با خود کارآمدی و اشتیاق شغلی در کارکنان وزارت بهداشت درمان و آموزش پزشکی. فصل‌نامه علمی پژوهشی طب و تزکیه، 28 (3)، 45 - 35
علیرضایی مقدم بجستانی، سمیه، لطفی، فرح و باقری، فریبرز (1396). اثربخشی معنویت درمانی گروهی بر کاهش نشانگان اختلالات روانی همسران جانبازان مبتلا به PTSD ناشی از جنگ. فصل‌نامه علمی پژوهشی پژوهش‌های اعتقادی کلامی. 7 (1) ، 114– 87.
کرامر، دانکن و هویت، دنیس (1389). مقدمه‌ای بر روش‌های تحقیق در روان‌شناسی و مشاوره. ترجمه شریفی، حسن پاشا، نجفی‌زند، جعفر، میرهاشمی، مالک، شریفی، نسترن، احقر، قدسی و دوکانه‌ای فرد، فریده. تهران: انتشارات سخن (2007)
کریم‌پور، جاسم (1393). اثربخشی برنامه کاهش استرس مبتنی بر ذهن آگاهی کیفیت زندگی، استرس ادراک‌شده و بهزیستی روان‌شناختی بیماران قلبی-عروقی. پایان‌نامه کارشناسی ارشد، رشته روانشناسی بالینی، دانشگاه آزاد اسلامی پردیس علوم و تحقیقات (هرمزگان)
گروسی فرشی، میرتقی. (1380). رویکردی نوین در ارزیابی شخصیت. نشر جامعه‌پژوه: نشر دانیال.
منتظری، احمد، گشتاسبی، علی و وحدانی نیا، محمد (1384). ترجمه، اعتبار و پایایی نسخه فارسی پرسش‌نامه کیفیت زندگی. پایش، 5 (1)، 56-49.
References
Beresford, P., & Carr, S. (Eds.). (2018). Social policy first hand: an international introduction to participatory social welfare. Bristol: Policy Press.
Buijck, B. I., Zuidema, S. U., Spruit-van Eijk, M., Bor, H., Gerritsen, D. L., & Koopmans, R. T. (2014). Determinants of geriatric patients’ quality of life after stroke rehabilitation. Aging & mental health, 18(8), 980-985.‏
Costa, P.T. and McCrae, R.R. (2004). A contemplated revision NEO Fivefactor Inventory ,Journal of Personality and Individual Differences. 36 , 578-596.
Chen, L. F., Liu, J., Zhang, J., & Lu, X. Q. (2016). Non-pharmacological interventions for caregivers of patients with schizophrenia: A meta-analysis. Psychiatry research, 235, 123-127.‏
Hahn, E., Johnson, W. and Spinath, F.M. (2013). Beyond the heritability of life satisfaction: The roles of personality and twin-specific influences. Journal of Research in Personality, 47(1): 757-767.
King, D. E., Hunter, M., Harris, J., & Koenig, H. G. (2014). Dealing with the psychological and spiritual aspects of menopause: Finding hope in the midlife. Routledge.
King, D. B. (2008). Rethinking claims of spiritual intelligence: A definition, model, and measure. Thesis Ontario, Trent University.
Koohbanani, S. E., Dastjerdi, R., Vahidi, T., & Far, M. H. G. (2013). The relationship between spiritual intelligence and emotional intelligence with life satisfaction among Birjand gifted female high school students. Procedia-Social and Behavioral Sciences, 84, 314-320.
Martens, L., & Addington, J. (2001). The psychological well-being of family members of individuals with schizophrenia. Social psychiatry and psychiatric epidemiology, 36(3), 128-133.‏
McCrae, R.R., & Costa, P.C. (1987). Validation of the five-factor model across instruments and observers. Journal of Personality and Social Psychology, 52, 81- 90.
Moody, L. E., & McMillan, S. (2003). Dyspnea and quality of life indicators in hospice patients and their caregivers. Health and Quality of Life Outcomes, 1(1), 1-8.‏
Naidoo, P., Munhurrun, P. R., & Deegumbur, P. (2019). Relationship between Quality of Life and Quality of Work life in a Small Island Destination: Millennial Employees’ Perspective. Journal of Tourism & Adventure, 2(1), 1-16.‏
O’Neill, J. W., & Xiao, O. (2010). Effects of organizational/occupational characteristics and personality traits on hotel manager emotional exhaustion. International Journal of Hospitality Management, 29, 652–658.
Pearrow, M., & Cosgrove, L. (2009). The aftermath of combat-related PTSD: Toward an understanding of transgenerational trauma. Communication Disorders Quarterly, 30(2), 77-82.‏
Rekha, P., & Laxmi, S. (2008). Spirituality and elderly. Journal of wellbeing, 1(1), 34-38.‏
Ram, D., Chandran, S., Sadar, A., & Gowdappa, B. (2019). Correlation of cognitive resilience, cognitive flexibility and impulsivity in attempted suicide. Indian journal of psychological medicine, 41(4), 362-367.‏
Steele, A., Maruyama, N., & Galynker, I. (2010). Psychiatric symptoms in caregivers of patients with bipolar disorder: a review. Journal of affective disorders, 121(1-2), 10-21.‏
Taft, C. T., Vogt, D. S., Marshall, A. D., Panuzio, J., & Niles, B. L. (2010). Aggression among combat veterans: Relationships with combat exposure and symptoms of posttraumatic stress disorder, dysphoria, and anxiety. Journal of Traumatic Stress, 20(2), 135-145.‏
Yousefi, A. A., & Sharif, N. (2010). Personal Well-being and Stress Symptoms in Wives of Iranian Martyrs, Prisoners of wars and Disabled Veterans. Iranian journal of psychiatry, 5(1), 28. – 34. [in Persian]
Zohar, D. (2012). Spiritual intelligence: The ultimate intelligence. Bloomsbury publishing.‏