اثربخشی درمان مبتنی بر پذیرش و تعهد بر خودتنظیمی ارادی، تحمل پریشانی و انعطاف‌پذیری روان‌شناختی در افراد دارای اختلال سوءمصرف مواد تحت درمان نگهدارنده

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی دکترای تخصصی، گروه روان‌شناسی، واحد شاهرود، دانشگاه آزاد اسلامی، شاهرود، ایران

2 نویسنده مسئول: استادیار، گروه روان‌شناسی، واحد شاهرود، دانشگاه آزاد اسلامی، شاهرود، ایران

3 دانشیار، گروه روان‌شناسی، دانشکده ادبیات و علوم انسانی، دانشگاه گیلان، رشت، ایران

4 استادیار، گروه ریاضی، واحد شاهرود، دانشگاه آزاد اسلامی، شاهرود، ایران

چکیده

سوءمصرف مواد مخدر در صدر تهدیدها و آسیب‌های اجتماعی و از غم‌انگیزترین معضلات جوامع امروزی است که منشأ بسیاری از کج‌رفتاری‌ها و جرایم محسوب شده و تحت‌تأثیر عوامل روان‌شناختی بسیاری قرار دارد. ازاین‌رو هدف پژوهش حاضر بررسی تأثیر درمان مبتنی بر پذیرش و تعهد بر خودتنظیمی ارادی، تحمل پریشانی و انعطاف‌پذیری روان‌شناختی در افراد دارای اختلال سوء مصرف مواد تحت درمان نگهدارنده بود. پژوهش حاضر نیمه‌تجربی با طرح پیش‌آزمون-پس‌آزمون با گروه آزمایش و گواه بود. جامعه آماری پژوهش شامل تمامی مردان 20 تا 45 ساله دارای اختلال سوءمصرف مواد تحت درمان نگهدارنده مراجعه‌کننده به مراکز درمان اعتیاد ‌شهر رباط کریم، از اسفند 1399 تا خرداد 1400بودند. که از بین آن‌ها نمونه‌ای به حجم 36  نفر با استفاده از روش نمونه‌گیری تصادفی خوشه‌ای انتخاب شده و در دو گروه (18 نفر در گروه آزمایش و 18 نفر در گروه گواه) به تصادف جایگزین شدند. ابزار جمع‌آوری داده‌ها در پژوهش حاضر شامل پرسش‌نامه خودتنظیمی ارادی (فروند و بالتز، 2002)، پرسش‌نامه تحمل پریشانی (سیمونز و گاهر، 2005) و پرسش‌نامه پذیرش و عمل (بوند و همکاران، 2011) بود. گروه آزمایش تحت 10 جلسه درمان مبتنی بر پذیرش و تعهد (هیز، 2004) قرار گرفتند. تحلیل داده‌ها با استفاده از تحلیل کوواریانس در محیط SPSS22 انجام شد. یافته‌ها نشان داد که درمان مبتنی بر پذیرش و تعهد در هر سه متغیر خودتنظیمی ارادی، تحمل پریشانی و انعطاف‌پذیری روان‌شناختی در گروه آزمایش تأثیرگذار است (0001/0p<) و میانگین گروه آزمایش در پس‌آزمون، به‌صورت معناداری بیشتر از میانگین گروه گواه است (0001/0>p). نتایج نشان داد که درمان مبتنی بر پذیرش و تعهد در بهبود خودتنظیمی ارادی، تحمل پریشانی و انعطاف‌پذیری روان‌شناختی افراد دارای اختلال سوءمصرف مواد تحت درمان نگهدارنده اثربخش است؛ بنابراین می‌توان از درمان مبتنی بر پذیرش و تعهد در کنار سایر رویکردهای درمانی موجود به‌عنوان گزینه مناسبی برای افراد دارای سوءمصرف مواد و درنتیجه کاهش بزهکاری و هزینه‌های مادی و معنوی نهادهای نظامی و قضایی بهره برد.

کلیدواژه‌ها

موضوعات

عنوان مقاله [English]

The effectiveness of treatment based on acceptance and commitment on voluntary self-regulation, distress tolerance and psychological flexibility in people with substance abuse disorder undergoing maintenance treatment

نویسندگان [English]

  • Mahsa Kashefizadeh 1
  • Mahboobeh Taher 2
  • Abbasali Hossein Khanzadeh 3
  • Narges Haj Abutalebi 4
1 Ph.D. Candidate, Department of Psychology, Shahrood Branch, Islamic Azad University, Shahrood, Iran
2 Assistant Professor, Department of Psychology, Shahrood Branch, Islamic Azad University, Shahrood, Iran
3 Associate Professor, Department of Psychology, Faculty of Literature and Humanities, Gilan University, Rasht, Iran
4 Assistant Professor, Department of Mathematics, Shahrood Branch, Islamic Azad University, Shahrood, Iran
چکیده [English]

Drug abuse is at the top of threats and social harms and is one of the saddest problems of today's societies, which is the source of many misbehavior and crimes and is influenced by many psychological factors. Therefore, the aim of the present study was to investigate the effect of acceptance and commitment-based treatment on voluntary self-regulation, distress tolerance and psychological flexibility in people with substance abuse disorder undergoing maintenance treatment. The current research was semi-experimental with a pre-test and post-test design with experimental and control groups. The statistical population of the study included all men aged 20 to 45 with substance abuse disorder under maintenance treatment who referred to addiction treatment centers in Rabat Karim city from March 2020 to June 2021.Among them, a sample of 36 people was selected using cluster random sampling method and randomly replaced in two groups (18 people in the experimental group and 18 people in the control group). The data collection tools in the present study included voluntary self-regulation questionnaire (Freund and Baltz, 2002), distress tolerance questionnaire (Simmons and Gaher, 2005) and acceptance and action questionnaire (Bond et al., 2011). The experimental group underwent 10 sessions of therapy based on acceptance and commitment (Hayes, 2004). Data analysis was done using covariance analysis in SPSS22 environment. The findings showed that the treatment based on acceptance and commitment is effective in all three variables of voluntary self-regulation, distress tolerance and psychological flexibility in the experimental group (p<0.0001) and the average of the experimental group in the post-test is significantly higher than the average of the control group ( p<0.0001).The results showed that the treatment based on acceptance and commitment is effective in improving voluntary self-regulation, distress tolerance and psychological flexibility of people with substance abuse disorder under maintenance treatment; Therefore, the treatment based on acceptance and commitment can be used along with other existing treatment approaches as a suitable option for people with substance abuse and as a result reduce delinquency and the material and spiritual costs of military and judicial institutions.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Substance Abuse Disorder
  • Psychological Flexibility
  • Tolerance of Distress
  • Voluntary Self-Regulation
  • Acceptance and Commitment Therapy

مراجع

امیریان، کامران، مامی، شهرام، احمدی، وحید و محمدزاده، جهانشاه. (1397). اثربخشی روان درمانی گروهی مبتنی بر درمان پذیرش و تعهد بر دشواری در تنظیم هیجان و تحمل پریشانی در سوءمصرف کنندگان مواد. آموزش و سلامت جامعه، 5(2 (پیاپی 18) )، 54-61.
جهانگیری، میلاد، گل محمدیان، محسن و حجت خواه، سید محسن. (1397). اثربخشی درمان مبتنی برپذیرش و تعهد برنشخوار فکری و انعطاف‌پذیری روان شناختی در معتادان تحت درمان متادون. اعتیاد پژوهی، 12(48 (ویژه نامه 1) )، 169-184.
حسینی نژاد، ناهید، البرزی، محبوبه و مام شریفی، پیمان. (1399). اثربخشی مشاوره شناختی رفتاری مبتنی بر درمان پذیرش و تعهد (ACT) بر انعطاف‌پذیری روان‌شناختی مادران وابسته به سوءمصرف مواد. فصلنامه علمی پژوهشی علوم روان‌شناختی، 20(107)، 2011-2025.
خدادادیان، محمدرضا، کرمی، جهانگیر و یزدان بخش، کامران. (1398). پیش بینی استعداد اعتیاد بر اساس خودتنظیمی ارادی و تحول مثبت نوجوانی در دانش آموزان دوره دوم متوسطه شهر کرمانشاه. اعتیاد پژوهی، 13(54 )، 109-125.
سعیدمنش، محسن و پهلوان، میترا. (1396). بررسی اثربخشی درمان مبتنی بر پذیرش و تعهد بر خودتنظیم‌گری و خویشتنداری نوجوانان دارای اختلال مصرف مواد. فصلنامه مددکاری اجتماعی، 6(4). 22- 14.
شیرانیان، محمدحسین، ایمانی، سعید و خوش کنش، ابوالقاسم. (1400). مقایسه طرحواره‌های ناسازگار اولیه و انعطاف‌پذیری روان‌شناختی در افراد غیر مبتلا و افراد مبتلا به سوءمصرف مواد افیونی و محرک. رویش روان شناسی، ۱۰ (۷) ، ۱۷۴-۱۶۳.
صادقی، مسعود و کریمی، فاطمه. (1397). اثر بخشی مداخله سرمایه روان شناختی بر انعطاف‌پذیری شناختی و تاب آوری افراد معتاد. اعتیاد پژوهی، 12(48 (ویژه نامه 1) )، 83-101.
عباسی، ایمانه، فتی، لادن، مولودی، رضا و ضرابی، حمید. (1391). کفایت روانسنجی نسخه فارسی پرسش‌نامه پذیرش و عمل– نسخه دوم. فصلنامه علمی - پژوهشی روشها و مدلهای روان‌شناختی، 3 (10)، 65-80.
علوی، خدیجه، مدرس غروی، مرتضی، امین یزدی، سیدامیر و صالحی فدردی، جواد. (1390). اثربخشی رفتاردرمانی دیالکتیکی به شیوه گروهی (با تکیه بر مولفه‌های هوشیاری فراگیر بنیادین، تحمل پریشانی و تنظیم هیجانی) بر نشانه‌های افسردگی در دانشجویان. اصول بهداشت روانی، 13(2 (پیاپی 50))، 124-135.
محمدی، لیلا، صالح زاده ابرقوئی، مریم و نصیریان منصوره. (1398). اثربخشی درمان مبتنی بر پذیرش و تعهد بر تنظیم شناختی هیجان در مردان تحت درمان با متادون. مجله علمی پژوهشی دانشگاه علوم پزشکی شهید صدوقی یزد، ۲۳ (۹)، ۸۶۱-۸۵۳.
یعقوبی، پرویر، قاسمی، ابوالفضل و مرادی، ‌میلاد. (1397). سازماندهی مشارکت سازمان‌های غیردولتی در تامین امنیت عمومی با رویکرد مبارزه با اعتیاد و مواد مخدر. امنیت ملی، 27(8)، 166-143.
هاشمی، نظام، سیافی، سمانه و اندامی، علیرضا. (1398). ارتباط راهبردهای تنظیم شناختی هیجان و تحمل پریشانی با رضایت از زندگی دانشجویان مستعد اعتیاد: نقش میانجی تاب آوری. اعتیاد پژوهی، 13(53 ), 157-176.
Ali, B., Green, K. M., Daughters, S. B., & Lejuez, C. W. (2017). Distress tolerance interacts with circumstances, motivation, and readiness to predict substance abuse treatment retention. Addictive Behaviors, 73, 99-104.‏
Ali, B., Seitz-Brown, C. J., & Daughters, S. B. (2015). The interacting effect of depressive symptoms, gender, and distress tolerance on substance use problems among residential treatment-seeking substance users. Drug and alcohol dependence, 148, 21-26.‏
Andalibi, M. S. S., Ardani, A. R., Amiri, A., Morovatdar, N., Talebi, A., Azarpazhooh, M. R., & Mokhber, N. (2021). The Association between Substance Use Disorders and Long-Term Outcome of Stroke: Results from a Population-Based Study of Stroke among 450,229 Urban Citizens. Neuroepidemiology, 55(3), 171-179.‏
Bond, F. W., Hayes, S. C., Baer, R. A., Carpenter, K. M., Guenole, N., Orcutt, H. K., ... & Zettle, R. D. (2011). Preliminary psychometric properties of the Acceptance and Action Questionnaire–II: A revised measure of psychological inflexibility and experiential avoidance. Behavior therapy, 42(4), 676-688.‏
Cherry, K. M., Vander Hoeven, E., Patterson, T. S., & Lumley, M. N. (2021). Defining and measuring “psychological flexibility”: A narrative scoping review of diverse flexibility and rigidity constructs and perspectives. Clinical Psychology Review, 84, 101973.‏
Coto-Lesmes, R., Fernández-Rodríguez, C., & González-Fernández, S. (2020). Acceptance and Commitment Therapy in group format for anxiety and depression. A systematic review. Journal of affective disorders, 263, 107-120.‏
Daughters, S. B., Lejuez, C. W., Bornovalova, M. A., Kahler, C. W., Strong, D. R., & Brown, R. A. (2005). Distress tolerance as a predictor of early treatment dropout in a residential substance abuse treatment facility. Journal of abnormal psychology, 114(4), 729.‏
Degenhardt, L., Grebely, J., Stone, J., Hickman, M., Vickerman, P., Marshall, B. D., ... & Larney, S. (2019). Global patterns of opioid use and dependence: harms to populations, interventions, and future action. The Lancet, 394(10208), 1560-1579.‏
Freund, A. M., & Baltes, P. B. (2002). Life-management strategies of selection, optimization and compensation: Measurement by self-report and construct validity. Journal of personality and social psychology, 82(4), 642.‏
Gestsdottir, S., & Lerner, R. M. (2008). Positive development in adolescence: The development and role of intentional self-regulation. Human Development, 51(3), 202-224.‏
Gloster, A. T., Walder, N., Levin, M. E., Twohig, M. P., & Karekla, M. (2020). The empirical status of acceptance and commitment therapy: A review of meta-analyses. Journal of Contextual Behavioral Science, 18, 181-192.‏
Hayes, S. C. (2004). Acceptance and commitment therapy, relational frame theory, and the third wave of behavioral and cognitive therapies. Behavior therapy, 35(4), 639-665.‏
Kaiser, A. J., Milich, R., Lynam, D. R., & Charnigo, R. J. (2012). Negative urgency, distress tolerance, and substance abuse among college students. Addictive behaviors, 37(10), 1075-1083.‏
Kucukvar, M., Onat, N. C., & Haider, M. A. (2018). Material dependence of national energy development plans: The case for Turkey and United Kingdom. Journal of Cleaner Production, 200, 490-500.‏
Lee, E. B., An, W., Levin, M. E., & Twohig, M. P. (2015). An initial meta-analysis of Acceptance and Commitment Therapy for treating substance use disorders. Drug and alcohol dependence, 155, 1-7.‏
Lo, T. W., Yeung, J. W., & Tam, C. H. (2020). Substance abuse and public health: A multilevel perspective and multiple responses. International journal of environmental research and public health, 17(7), 2610.‏
Luoma, J., Drake, C. E., Kohlenberg, B. S., & Hayes, S. C. (2011). Substance abuse and psychological flexibility: The development of a new measure. Addiction Research & Theory, 19(1), 3-13.‏
Mahu, I. T., Conrod, P. J., Barrett, S. P., Sako, A., Swansburg, J., Lawrence, M., ... & Stewart, S. H. (2019). Specificity of personality relationships to particular forms of concurrent substance use among methadone maintenance therapy clients. Addictive Behaviors, 98, 106056.‏
Percy, A. (2008). Moderate adolescent drug use and the development of substance use self-regulation. International Journal of Behavioral Development, 32(5), 451-458.‏
Semb, R., Tjora, A., & Borg, M. (2019). Communal invalidation of young adults with co-occurring substance abuse and mental health issues. Disability & Society, 34(6), 926-944.‏
Simons, J. S., & Gaher, R. M. (2005). The Distress Tolerance Scale: Development and validation of a self-report measure. Motivation and emotion, 29(2), 83-102.‏
Stefansson, K. K., Gestsdottir, S., Birgisdottir, F., & Lerner, R. M. (2018). School engagement and intentional self-regulation: A reciprocal relation in adolescence. Journal of adolescence, 64, 23-33.‏
Stockton, M. A., Mughal, A. Y., Bui, Q., Greene, M. C., Pence, B. W., Go, V., & Gaynes, B. N. (2021). Psychometric performance of the perceived stigma of substance abuse scale (PSAS) among patients on methadone maintenance therapy in Vietnam. Drug and alcohol dependence, 226, 108831.‏
Taylor, C. B., Graham, A. K., Flatt, R. E., Waldherr, K., & Fitzsimmons-Craft, E. E. (2021). Current state of scientific evidence on Internet-based interventions for the treatment of depression, anxiety, eating disorders and substance abuse: an overview of systematic reviews and meta-analyses. European journal of public health, 31(Supplement_1), i3-i10.‏
روانشناسی نظامی
دوره 13، شماره 52
فصلنامه زمستان
اسفند 1401
صفحه 33-55

فایل ها

سابقه مقاله

  • تاریخ دریافت: 21 مرداد 1401
  • تاریخ بازنگری: 18 شهریور 1401
  • تاریخ پذیرش: 01 مهر 1401

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار