بررسی اثربخشی آموزش مؤلفه‌های مثبت روانشناختی بر احساس خودارزشمندی و باورهای فراشناختی فرزندان جانبازان مبتلا به PTSD

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 کارشناسی ارشد روانشناسی تربیتی- دانشگاه رازی کرمانشاه

2 کارشناسی ارشد روانشناسی تربیتی، دانشگاه آزاد سبزوار

3 دانشگاه شاندیز

4 دانشگاه علامه طباطبایی

5 دکترای روانشناسی، دانشگاه پیام نور کرمانشاه

چکیده

پژوهش حاضر با هدف بررسی اثربخشی آموزش مؤلفه‌های مثبت روانشناختی بر خودارزشمندی و باورهای فراشناختی فرزندان جانبازان مبتلا به PTSD انجام گرفت و از نوع پژوهش‌های نیمه آزمایشی بود. نمونه پژوهشی در این بررسی شامل 40 نفر از نوجوانان فرزند جانبازان شهرستان کرمانشاه در سال 1400 بود که به روش نمونه‌گیری داوطلبانه با جایگزینی تصادفی بر اساس ملاک‌های ورود انتخاب شدند و در دو گروه آزمایش و گواه قرار داده شدند. داده‌های تحقیق از طریق پرسشنامه‌های خودارزشمندی کروکر و همکراان (2003) و پرسشنامه باورهای فراشناختی ولز (MCQ-30) جمع‌آوری گردید. یافته‌های پژوهش با استفاده از نرم افزار آماری SPSS-20 و آزمون‌‌ تحلیل کوواریانس مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفتند. نتایج نشان داد بین میانگین نمرات پس‌آزمون خودارزشمندی (14/0=ἡ، 05/0˂P، 09/6=(1و35)F) و باورهای فراشناختی (39/0=ἡ، 01/0˂P، 65/22=(1و35)F) بعد از حذف اثر پیش‌آزمون، در گروه‌های آزمایشی تفاوت معنی‌داری وجود دارد و آموزش مؤلفه‌های مثبت روانشناختی منجر به ارتقای خودارزشمندی و کاهش باورهای فراشناخت منفی در اعضای گروه آزمایش در مرحله پس‌آزمون، در مقایسه با گروه کنترل‌شده است. بر اساس نتایج حاصله می‌توان گفت که آموزش‌ مؤلفه‌های مثبت روانشناختی منجر به ارتقای وضعیت روانشناختی و خودارزشمندی فرزندان جانبازان شد.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

The Effectiveness of Positive Psychology Factors Training on Sense of Self-Worth and Meta-cognitive in Children of Veterans with PTSD Disorder

نویسندگان [English]

  • moein sadeghi 1
  • Toktam Abbasian Shourab 2
  • ahmad tarak 3
  • ayoub moradi 4
  • reza faraji 5
1 master of educational psychology, Razi Kermanshah university
2 master of educational psychology, AZad university of Sabzevar
3 master of psychology, shandiz university
4 Allame Tabatabaii University
5 Phd of psychology, Payame-noor Kermanshah University
چکیده [English]

The aim of this study was to investigate the effectiveness of positive psychological components on self-worth and metacognition beliefs of children of veterans and was a quasi-experimental study. The research sample in this study included 40 children of veterans in Kermanshah city in the year of 2019 that were selected by seventeen sampling method with random replacement and placed in two experimental and control groups. Research data were collected through Scherer and Maddox (GSE) Psychological Self-Worth Questionnaire (1982) and the Wells Metacognitive Beliefs Questionnaire (MCQ-30). Findings were analyzed using SPSS-20 statistical software and analysis of covariance. The results showed that between the mean scores of self-worth post-test (P˂0.05) and metacognition (P˂0.01) After eliminating the effect of pre-test, there is a significant difference in experimental groups and training of positive psychological components leads to improving self-worth and reducing negative metacognitive beliefs in experimental group members in the post-test phase. Comparison with the controlled group. Based on the results, it can be said that education related to positive psychological components is a new educational model that can have positive effects on children of veteran's psychological status.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Positive psychological components
  • self-worth
  • metacognition beliefs
  • children of veterans
  • PTSD

Smiley face

اسکندری پیله رود، سجاد؛ نجفیان پور، بانودخت؛ و نژاد محمد نامقی، عاطفه. (۱۳۹۸). اثربخشی آموزش مهارت‌های مثبت‌اندیشی بر عزت‌نفس و امید به زندگی نوجوانان ۱۲ تا ۱۷ سال بدسرپرست و بی‌سرپرست، فصلنامه دانش و پژوهش در روان‌شناسی کاربردی، ۲۰(۷۶)، ۲۴-۳۳.
آرامی، زهرا؛ شریفی، طیبه؛ غضنفری، احمد؛ عابدی، احمد. (۱۳۹۸). مقایسه اثربخشی برنامه مثبت‌اندیشی فردریکسون و برنامه تغییر ذهنیت دوئیک بر سرمایه روان‌شناختی دانش‌آموزان تیزهوش مبتلا به اضطراب امتحان پایه نهم شهر اصفهان، فصلنامه کودکان استثنایی، ۱۹(۳)، ۳۷-۴۸.
بابایی آبراک، آزیتا؛ و صفرزاده، سحر. (۱۳۹۷). اثربخشی آموزش مهارت‌های مثبت‌اندیشی بر سرزندگی تحصیلی، اشتیاق تحصیلی و جهت‌گیری هدف - پیشرفت در دانش‌آموزان دختر با نشانگان افسردگی، نشریه مدیریت ارتقای سلامت، ۸(۱)، ۲۱-۲۹.
بشر پور، سجاد؛ عینی، ساناز. (۱۴۰۰). تدوین مدل علی رضایت از زندگی جانبازان مبتلا به اختلال استرس پس از سانحه بر اساس تنهایی: نقش میانجی عزت‌نفس. مجله طب نظامی، ۲۴(۵)، ۴۰۴-۴۱۳.
جینا ال. مگیار- موته. (2009). مداخلات روان‌شناسی مثبت‌نگر. ترجمه سحر رفیعی، جلیل اصلانی و علی‌اکبر فروغی. (1396). تهران: انتشارات ارجمند.
حسین علیزاده، محبوبه؛ داداشلو، فریبا؛ و آتشین جبین، معصومه. (۱۳۹۹). اثربخشی آموزش مثبت‌اندیشی بر انعطاف‌پذیری شناختی و تاب‌آوری مادران دارای کودکان با اختلال بیش‌فعالی. نشریه رویش روان‌شناسی، ۹(۲)، ۱۳۵-۱۴۲.
دهقانی، صفرعلی؛ بدری‌گرگری، رحیم. (1399). تأثیر آموزش مهارت‌های هیجانی و اجتماعی بر کاهش اعتیادپذیری دانش‌آموزان مدارس دوره متوسطه شاهد (فرزندان ایثارگران، جانبازان و کارکنان نظامی) تبریز. نشریه علمی روان‌شناسی نظامی، 11(43)؛ 17-29.
رضاپور میر صالح، یاسر؛ ذاکری، فریبا؛ امینی، راضیه؛ اسلامی فرد، محسن. (1400). رابطه پذیرش روان‌شناختی و شفقت به خود با نگرش به جستجوی کمک روان‌شناختی در فرزندان جانبازان. نشریه علمی روان‌شناسی نظامی، 12(45)؛ 7-21.
سالاری فر، محمدحسین؛ پور اعتماد، حمیدرضا. (1390). بررسی رابطه باورهای فراشناخت با اختلال افسردگی و اضطراب. فصلنامه علمی- پژوهشی دانشگاه علوم پزشکی لرستان. 13 (4)، 29-38.
سلیگمن، مارتین. (1989). شادمانی درونی روانشناسی مثبتگرا در خدمت خشنودی پایدار، مترجمین: تبریزی، مصطفی؛ کریمی، رامین؛ و نیلوفری، علی. (1396). تهران: نشر دانژه.
شفیعی، ایران؛ بهرامی، هادی؛ حاتمی، حمیدرضا. (۱۳۹۸). اثربخشی آموزش تفکر مثبت‌نگر بر تنظیم شناختی هیجان و اهمال‌کاری در دانش‌آموزان دختر دوره دوم متوسطه، فصلنامه پژوهش در نظام‌های آموزشی، ۱۳(۴۷)، ۲.
شیرین زاده دستگیری، صمد؛ گودرزی، محمدعلی؛ غنی‌زاده، احمد؛ تقوی، محمدرضا. (1387). مقایسه باورهای فراشناختی و مسئولیت پذیری در بیماران مبتلا به اختلال وسواسی- اجباری، اختلال اضطراب منتشر و افراد بهنجار. مجله روانپزشکی و روانشناسی بالینی ایران، سال چهاردهم، 1: 55-45.
کار، آلان. (2004). روانشناسی مثبت علم شادمانی و نیرومندیهای انسان، مترجمین: شریفی، حسن پاشا، نجفی زند، جعفر، ثنایی، باقر. (1397). تهران: نشر سخن.
کیانی، پانته‌آ؛ کاظم نائینی، سید محمد؛ و صفوی، محبوبه. (۱۳۹۹). تأثیر آموزش مهارت‌های مثبت‌اندیشی بر شادکامی و تاب‌آوری پرستاران بخش‌های مراقبت ویژه: یک کارآزمایی بالینی تصادفی شده. فصلنامه علوم پزشکی دانشگاه آزاد اسلامی، ۳۰(۲)، ۱۹۳-۲۰۳.
گل محمد نژاد بهرامی، غلامرضا؛ و یوسفی سهرابی، مریم. (۱۳۹۸). تأثیر آموزش مهارت‌های مثبت‌اندیشی بر شادکامی و سازگاری اجتماعی دانش‌آموزان دختر مقطع متوسطه شهر مهربان، فصلنامه دانش و پژوهش در روان‌شناسی کاربردی، ۲۰(۷۸)، ۱۱۳-۱۲۲.
Akhmetzyanova, A. I. (2014). The development of self-care skills of children with severe mental retardation in the context of Lekoteka. World Applied Sciences Journal, 29(6), 724-727.
Cano, F., Martin, A. J., Ginns, P., & Berbén, A. B. G. (2018). Students’ self-worth protection and approaches to learning in higher education: predictors and consequences. Higher Education, 76(1), 163-181.
Çelik, İ., & Sariçam, H. (2018). The Relationships between Positive Thinking Skills, Academic Locus of Control and Grit in Adolescents. Universal Journal of Educational Research, 6(3), 392-398.
Ching, B. H. H., Wu, H. X., & Chen, T. T. (2021). Body weight contingent self-worth predicts depression in adolescent girls: The roles of self-esteem instability and interpersonal sexual objectification. Body Image, 36, 74-83.
Chodkiewicz, A. R., & Boyle, C. (2017). Positive psychology school‐based interventions: A reflection on current success and future directions. Review of Education, 5(1), 60-86.
Cotter, J., Yung, A. R., Carney, R., & Drake, R. J. (2017). Metacognitive beliefs in the at-risk mental state: a systematic review and meta-analysis. Behaviour research and therapy, 90, 25-31.
Crocker, J., & Luhtanen, R. K. (2003). Level of self-esteem and contingencies of self-worth: Unique effects on academic, social, and financial problems in college students. Personality and Social Psychology Bulletin, 29(6), 701-712. Crocker, J., & Wolfe, C. T. (2001). Contingencies of self-worth.Psychological review, 108(3), 593.
Crocker, J., Luhtanen, R. K., Cooper, M. L., & Bouvrette, A. (2003). Contingencies of self-worth in college students: theory and measurement. Journal of personality and social psychology, 85(5), 894.
Donaldson, S. I., Lee, J. Y., & Donaldson, S. I. (2019). The effectiveness of positive psychology interventions in the workplace: A theory-driven evaluation approach. In Theoretical Approaches to Multi-Cultural Positive Psychological Interventions (pp. 115-159). Springer, Cham.
Dweck, C. S. (2013). Self-theories: Their role in motivation, personality, and development. Psychology press.
Flynn, D. M., & Chow, P. (2017). Self-efficacy, self-worth and stress. Education, 138(1), 83-88.
Golec de Zavala, A., Dyduch‐Hazar, K., & Lantos, D. (2019). Collective narcissism: Political consequences of investing self‐worth in the ingroup’s image. Political Psychology, 40, 37-74.
 Kanat-Maymon, Y., Almog, L., Cohen, R., & Amichai-Hamburger, Y. (2018). Contingent self-worth and Facebook addiction. Computers in Human Behavior, 88, 227-235.
Lenzo, V., Sardella, A., Martino, G., & Quattropani, M. C. (2020). A systematic review of metacognitive beliefs in chronic medical conditions. Frontiers in psychology, 10, 2875.
Marek, S., Tervo-Clemmens, B., Klein, N., Foran, W., Ghuman, A. S., & Luna, B. (2018). Adolescent development of cortical oscillations: Power, phase, and support of cognitive maturation. PLoS biology, 16(11), e2004188.
Mazhar, A. F., & Riaz, M. N. (2020). Effectiveness of positive psychotherapy for young adults with depressive Symptoms. JPMA, 2020.
Nau, E. L. (2021). Adolescent Girls Self-Worth: A Phenomenological Study into the Construct of Self-Worth (Doctoral dissertation, Adelphi University).
Roman, A. F. (2018). Training master students for implementing the positive thinking programme in schools. Educația Plus, 20(2), 7-12.
Wang, H. H., Chen, H. T., Lin, H. S., & Hong, Z. R. (2017). The effects of college students’ positive thinking, learning motivation and self-regulation through a self-reflection intervention in Taiwan. Higher Education Research & Development, 36(1), 201-216.
Wells, A. (2010). Metacognitive Therapy for anxiety and depression, Cognitive behavioral therapy book reviews, 6 (1): 1-4.
Wenn, J., O’Connor, M., Breen, L. J., & Rees, C. S. (2019). Exploratory study of metacognitive beliefs about coping processes in prolonged grief symptomatology. Death studies, 43(3), 143-153.